ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΤΗΡ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ ΔΙΕΥΘΗΝΤΗ ΤΟΥ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ .
Γενικού Δ/ντή Ρ/Σ Πειραϊκής Εκκλησίας
O φιλογορτύνιος Πανοσ. Αρχιμανδρίτης π. Χρυσόστομος Καράμπελας, Γενικός Δ/ντής Ρ/Σ Πειραϊκής Εκκλησίας Ελλάδος, έδωσε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην εκλεκτή συνεργάτιδα της εφημερίδος μας, Ζαχαρούλα Γαϊτανάκη. Μεταξύ άλλων απαντά σε καίρια ερωτήματα της εποχής μας που απασχολούν κυρίως τους νέους, τονίζοντας το σημαντικό ρόλο της θρησκείας στη σημερινή εποχή, μιλά για το συγγραφικό του έργο, ενώ παράλληλα αποκαλύπτει για πρώτη φορά πτυχές της ζωής του, μεταξύ άλλων από το μοναχικό του βίο στην Ιερά Μονή Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Γορτυνίας.
1.
ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΓΑΪΤΑΝΑΚΗ: Πανοσιολογιώτατε π. Χρυσόστομε, Σας ευχαριστούμε πολύ που δεχθήκατε να απαντήσετε στις ερωτήσεις μας για τους αναγνώστες της εφημερίδος «Γορτυνίας». Πείτε μας λίγα λόγια (τόπος γέννησης, πατρική οικογένεια, σπουδές) για να κάνουμε μία πρώτη γνωριμία μαζί Σας.
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ: Γεννήθηκα στο Δήμο Περιστερίου το 1958 και μεγάλωσα στο
Δήμο Ιλίου της Περιφέρειας Αττικής.
Οι γονείς μου από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 ήσαν κάτοικοι του Ιλίου. Το Ίλιον, αυτός ο ωραίος «Γορτυνιοκρατούμενος» Δήμος, όπως συχνά λέτε και γράφετε και εσείς στην εφημερίδα «ΓΟΡΤΥΝΙΑ», λεγόταν τότε Δήμος Νέων Λιοσίων. Επειδή στα Νέα Λιόσια δεν υπήρχε μαιευτική κλινική, αλλά στο διπλανό δήμο του Περιστερίου, αναγκαστικά η μητέρα μου έπρεπε να μεταφερθεί εκεί για να γεννήσει εμένα και τ’ αδέρφια μου, συνολικά τέσσερα (4) παιδιά, ένα κορίτσι και τρία (3) αγόρια. Το προηγούμενο από εμένα αγόρι, πέθανε σε ηλικία μόλις δύο ετών από πολυομυελίτιδα ή μηνηγγίτιδα, επειδή τότε δεν είχαν εφευρεθεί ή τελειοποιηθεί ακόμη τα εμβόλια για αυτές τις ασθένειες. Η απώλεια αυτή σημάδεψε την οικογένειά μας και μεγαλώνοντας θυμάμαι την θλίψη και στεναχώρια που είχαν οι γονείς μας. Εγώ ήμουν ο τρίτος από τα τέσσερα παιδιά.
Ο πατέρας μου, Δημήτριος, ήταν μικροεργολάβος οικοδομών και είχε καταγωγή από τα χωριά της Αρχαίας Ολυμπίας στην Ανατολική Ηλεία. Η μητέρα μου, Ευγενία, ασχολείτο με τα οικιακά και η καταγωγή της ήταν από τα χωριά του Δήμου Οιχαλίας στη Βόρεια Μεσσηνία. Οι παππουδογιαγιάδες μου είχαν καταγωγή από τα χωριά της Μεγαλόπολης Αρκαδίας (Καμάρα –Καμαρίτσα).
Υπήρξα απόφοιτος του Γ΄ Δημοτικού Σχολείου Αγίου Φανουρίου Νέων Λιοσίων, του οποίου ήμουν σημαιοφόρος. Στις δύο πρώτες τάξεις του Γυμνασίου εφοίτησα στο τότε αμιγές Γυμνάσιο Αρρένων Νέων Λιοσίων, και στις υπόλοιπες τέσσερις, μέχρι το τέλος Λυκείου, στο Μικτό Γυμνάσιο –Λύκειο Αγίου Φανουρίου Νέων Λιοσίων. Σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών επίσης του Δήμου Ιλίου έλαβα και τα πρώτα μου διπλώματα της Αγγλικής γλώσσας, FIRSTCERTIFICATEκαι PROFICIENCY , τα οποία με βοήθησαν αργότερα στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία.
2. – Έχετε σπουδάσει Φιλολογία (αγγλική), έχετε εργαστεί ως Καθηγητής, έχετε λάβει πτυχίο Θεολογίας, γίνατε μοναχός, χειροτονηθήκατε διάκονος και στη συνέχεια πρεσβύτερος. Τι σας οδήγησε σε αυτή τη διαδρομή ζωής;
Το 1976 συμμετείχα στις Πανελλαδικές εξετάσεις για ΑΕΙ-ΤΕΙ και επέτυχα με την πρώτη προσπάθεια. Είχα δηλώσει δύο κύκλους, Φιλολογικό και Νομικό, και οι μονάδες μου ήσαν αρκετές για Σχολές και των δύο κύκλων γιατί έγραψα δύο φορές Λατινικά. Θα μπορούσα να εισαχθώ στη Νομική Θράκης ή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αλλά έχοντας τον αριθμό προτίμησης ένα (1) στην Αγγλική Φιλολογία Αθηνών, το Υπουργείο Παιδείας με κατέταξε υποχρεωτικά στη σχολή αυτή. Εφοίτησα από το 1976 μέχρι το 1981, οπότε έλαβα το πτυχίο μου, με βαθμό ΛΙΑΝ ΚΑΛΩΣ.
Το καλοκαίρι του 1980 πήγα στο KING’ SSCHOOLτου Λονδίνου, στην Αγγλία, και παρακολούθησα εντατικό, επιμορφωτικό σεμινάριο της Αγγλικής Γλώσσας και έλαβα τη σχετική βεβαίωση σπουδών.
Από το 1978, ως τριτοετής φοιτητής και ως κάτοχος των σχετικών διπλωμάτων και της άδειας άσκησης καθηγητικού επαγγέλματος από το Υπουργείο Παιδείας, ξεκίνησα να εργάζομαι σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Εργάστηκα στους Δήμους Ιλίου, Περιστερίου, Πετρουπόλεως, Νικαίας και Αθηνών.
Το 1982 με εκάλεσε ο Ελληνικός Στρατός. Αποφοίτησα το 1983 από τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού (Σ.Ε.Α.Π.) του Ηρακλείου Κρήτης και έγινα Έφεδρος Αξιωματικός του Οικονομικού Σώματος του Στρατού Ξηράς με ειδικότητες: α) Στρατιωτικός Διερμηνέας-Μεταφραστής Αγγλικής γλώσσας και β) Οικονομικός. Υπηρέτησα πλήρως τη θητεία μου ως το 1985, οπότε και απολύθηκα με το βαθμό του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού.
Το 1985, μετά από προκήρυξη και επιλογή και κατέχοντας τα περισσότερα προσόντα, με προσέλαβε ο Οργανισμός Εργατικής Εστίας (Ν.Π.Δ.Δ. του Υπουργείου Εργασίας). Εργάστηκα σαν Καθηγητής Αγγλικών σε Κέντρο Εργαζομένης Νεότητας στην Ελευσίνα. Σε ηλικία 29 ετών έγινα Αναπληρωτής Διευθυντής και Προϊστάμενος σε Δημόσια Υπηρεσία. Παρέμεινα στον Οργανισμό αυτό για τρία (3) χρόνια.
Το 1988 έγινε ο διορισμός μου, μέσω επετηρίδας, από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, σαν Καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας στη Β/θμια Εκπαίδευση του Νομού Μεσσηνίας. Υπηρέτησα σε διάφορα Γυμνάσια και Λύκεια του Νομού αυτού.
Το 1993 παρακολούθησα πολύμηνη μετεκπαίδευση στην Αγγλική Φιλολογία, στο Περιφερειακό Επιμορφωτικό Κέντρο (Π.Ε.Κ.) της Πάτρας. Παρέμεινα στην Δημόσια Εκπαίδευση για μία ολόκληρη δεκαετία μέχρι το 1998, οπότε και υπέβαλα οικειοθελώς την παραίτησή μου. Το έτος αυτό είχα ήδη πάρει τις πιο σημαντικές αποφάσεις της ζωής μου και είχα ήδη γίνει μοναχός και κληρικός της Εκκλησίας μας.
Από το 1994 που αντιμετώπισα ένα σοβαρότατο πρόβλημα στην υγεία μου είχα αρχίσει να αναθεωρώ πολλές σκέψεις και απόψεις μου σχετικά με την πορεία μου ως τότε, τους ανθρώπους, την κοινωνία και την ζωή γενικότερα. Το ίδιο έτος έκανα τη δεύτερη επίσκεψή μου στο Άγιον Όρος με πατέρες και συναδέλφους από τη Μεσσηνία. Στην Σκήτη της Αγίας Άννης, εγνώρισα τον π. Ιωάννη, που τη χρονιά εκείνη υπηρετούσε ως Δικαίος. Ο γέροντας εκείνος μπόρεσε να δει και μέρος από το παρελθόν μου και να προβλέψει το μέλλον μου.
Έτσι ο πόθος και η θέρμη που υπήρχε μέσα μου, από μικρό παιδί με τις λαμπάδες και τα εξαπτέρυγα στο ιερό πολλών ναών, είτε στην Αττική είτε στην επαρχία, έγινε πιο φανερός και διακαής. Πήγαινα πλέον πολύ τακτικά σε Ιερές Μονές και Ναούς και μάθαινα τον εσπερινό, τον όρθρο και τις άλλες ακολουθίες και βοηθούσα τους πατέρες σε ό,τι είχαν ανάγκη.
Έπαψα να δίνω σημασία στο τί ήθελαν και έλεγαν οι συγγενείς μου και οι γνωστοί, οι διευθυντές και συνάδελφοί μου και ο υπόλοιπος κόσμος και η προσευχή μου πλέον είχε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση και αίτηση: «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλόν και δείξον μου το θέλημά Σου» και «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλόν και γνώρισόν μοι οδόν εν ή πορεύσομαι». Για μερικά χρόνια έκανα επισκέψεις σε Σεβασμιωτάτους Αρχιερείς στην Πελοπόννησο αλλά δεν αισθάνθηκα την ανάπαυση που θα με ωθούσε να καταλήξω.
Αυτό συνέβη το 1997, όταν η «κλίση» τελικά έγινε και «κλήση». Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης πρώην Πειραιώς κ.κ. Καλλίνικος με έκειρε Μοναχό της Ιεράς Μονής Ζωοδόχου Πηγής Παλαιάς Κοκκινιάς και με χειροτόνησε διάκονο και πρεσβύτερο της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς. Με παρότρυνε να δώσω επίσης κατατακτήριες εξετάσεις στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έτσι το ίδιο έτος, 1997, επέτυχα και έγινα φοιτητής του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής. Τη διετία 1998-1999 έλαβα τιμητική υποτροφία από το Ι.Κ.Υ. (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών) επειδή αρίστευσα στις σπουδές, και το 2001 έλαβα το πτυχίο μου με βαθμό ΛΙΑΝ ΚΑΛΩΣ.
3. –Μπορείτε να μας πείτε τι είναι η Κοινωνική Θεολογία, που έχετε σπουδάσει και πώς Σας έχει βοηθήσει σε όσα κάνετε σήμερα ως Προϊστάμενος του Ι.Ν. Αγίων Αναργύρων Καλλιπόλεως Πειραιά;
Το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, μας παρείχε βάσεις και γνώσεις γενικότερα Θεολογικές, όπως παρείχε και το Θεολογικό Τμήμα. Μέσα σε τέσσερα (4) έτη διδαχτήκαμε πενήντα (50) μαθήματα, από τα οποία τριάντα πέντε (35) υποχρεωτικά και δέκα πέντε (15) επιλεγόμενα. Η Παλαιά και Καινή Διαθήκη, η Δογματική και Συμβολική, η Πατρολογία, η Διδασκαλία των Οικουμενικών Συνόδων, η Ερμηνεία των Ιερών Κανόνων και το Κανονικό Δίκαιο, η Λειτουργική, η Ομιλητική, η Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος, η Βιβλική και Βυζαντινή Αρχαιολογία, τα Αρχαία Εβραϊκά, η Αγιολογία, κλπ. δεν διέφεραν από αυτά του Θεολογικού Τμήματος.
Αυτά που υπήρχαν περισσότερο στην Κοινωνική Θεολογία και ξεχώριζαν ήσαν τα μαθήματα της Ποιμαντικής, της Συμβουλευτικής Ποιμαντικής, της Εξομολογητικής, της Χριστιανικής και Κοινωνικής Ηθικής, της Κοινωνιολογίας της Θρησκείας και της Επικοινωνιακής Θεολογίας, τα οποία συνέβαλαν και βοηθούσαν όσους από τους αποφοίτους ακολουθούσαν την ιερωσύνη και εγίνοντο κληρικοί, να μπορούμε να ποιμάνουμε πληρέστερα και καλύτερα όχι μόνο τους αδελφούς μας Χριστιανούς, αλλά και κάθε άνθρωπο με ανάγκη που θα το ζητούσε.
Στο μάθημα της Ποιμαντικής, στο μεγάλο πολλαπλό ερώτημα, «Πότε, Πού, Πώς, Ποιόν, Γιατί ποιμαίνουμε τον κάθε συνάνθρωπο;», η μόνη και μοναδική απάντηση ήταν, «Πάντοτε, Οπουδήποτε, Με κάθε τρόπο, Τον οποιονδήποτε, Γιατί έτσι πρέπει και γιατί έτσι εδίδαξε και μας παρέδωσε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο Μεγάλος Αρχιποιμένας».
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ενθυμούμαι ένα παράδειγμα που μας είχε αναφέρει ο Καθηγητής της Ποιμαντικής, κος Αλέξανδρος Σταυρόπουλος. Ήταν σχετικό με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και εάν αυτοί μπορούσαν να είναι όργανα του Σατανά ή όργανα του Θεού. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, σε μία Ελληνορθόδοξη οικογένεια στον Καναδά απεβίωσε ο πατέρας. Η μητέρα με τα δύο παιδιά βρέθηκαν ξαφνικά σε μεγάλη θλίψη και απόγνωση. Η κοντινότερη Ορθόδοξη ενορία με εκκλησία και ιερέα ήταν 600 χιλιόμετρα μακριά και ήταν χειμώνας και είχε ένα μέτρο χιόνι.
Τι έπρεπε να κάνουν με το νεκρό, τούς ήταν άγνωστο. Τα παιδιά φωτίστηκαν και με τη σύμφωνη γνώμη της μητέρας τους σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή τους για να έλθουν σε επαφή με τον ιερέα στη μακρινή ενορία. Πάτησαν τα πλήκτρα και άρχισαν να ρωτούν πώς θα έπρεπε να χειριστούν αυτό το λεπτό θέμα με τη σωρό του πατέρα τους. Ο ιερέας από 600 χλμ. μακριά, χρησιμοποιώντας το δικό του ηλεκτρονικό υπολογιστή (Η/Υ) άρχισε να τους δίνει εξηγήσεις και συμβουλές για το τι προβλέπει και τι επιβάλλει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας σε τέτοιες περιπτώσεις, δηλαδή πώς να γδύσουν και ντύσουν το νεκρό σώμα, πώς να το πλύνουν με κρασί ή ξύδι, πώς να το αλείψουν με λάδι, ποιες προσευχές να πουν ή να διαβάσουν, κλπ.
Έτσι οι Η/Υ έγιναν χρήσιμα όργανα του Θεού και μέσω αυτών ένας ποιμένας διαποίμανε το ποίμνιό του. Σε άλλη περίπτωση όταν χρησιμοποιούνται για κακό σκοπό, όπως στην παιδοφιλία, τότε γίνονται όργανα του Σατανά. Είναι ακριβώς ότι συμβαίνει και με το μαχαίρι ή τη λόγχη που χρησιμοποιεί ο κάθε ιερέας. Στην Αγία Πρόθεση, μάς βοηθά να κόψουμε τα πρόσφορα και να τελέσουμε την αναίμακτη λατρεία, ενώ στα χέρια κάποιου δολοφόνου μπορεί να αφαιρέσει μία ανθρώπινη ζωή.
Στην ερώτηση αυτή δεν θα πρέπει να ξεχάσω να τονίσω το γεγονός ότι στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας εγίνετο διδασκαλία και άλλων μαθημάτων, τα οποία παρείχαν εφόδια και κατάρτιση στους αποφοίτους να διδάσκουν και στην Εκπαίδευση, να γίνουν δηλαδή καθηγητές, όπως και οι απόφοιτοι άλλων Πανεπιστημιακών σχολών. Τέτοια μαθήματα ήσαν: τα Παιδαγωγικά, η Ανάπτυξη και η Αγωγή της Παιδικής και Εφηβικής ηλικίας, η Ψυχολογία, η Διδακτική του μαθήματος των Θρησκευτικών, τα Αρχαία Ελληνικά, η Φιλοσοφία, η Κοινωνιολογία, η Βυζαντινή Ιστορία, η Εγκληματολογία, η Φιλοσοφική και Θεολογική ανάλυση της Λογοτεχνίας. Και γι’ αυτό πιστεύω ότι η προσπάθεια κατάργησής του από τους πολιτικούς υπεύθυνους του Υπουργείου Παιδείας ήταν κακή.
Όσον αφορά εμένα σε προσωπικό επίπεδο, μπορώ να δηλώσω ότι με βοήθησε πάρα πολύ να αποκτήσω και Θεολογική κατάρτιση, να εμβαθύνω με τις εργασίες και τη μελέτη στα σπουδαστήρια και στη βιβλιοθήκη, στα υψηλά νοήματα των Χριστιανικών μας δογμάτων και της διδασκαλίας κορυφαίων πατέρων και κυρίως να μπορέσω να σταθώ ως ποιμένας και κληρικός στη διαποίμανση του δικού μου ποιμνίου στον Πειραιά, που η τοπική Εκκλησία μού έχει αναθέσει τα τελευταία δεκαέξι (16) χρόνια.
Και θα ήθελα εδώ, ως πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, να αναφέρω την προσφορά ποιμαντικού έργου στο Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιώς «ΜΕΤΑΞΑ» όπου υπηρέτησα ως προϊστάμενος ποιμαντικής μέριμνας για τρία (3) έτη. Σ’ ένα νοσοκομείο και ιδιαίτερα σ’ ένα αντικαρκινικό τα βλέπεις, τα ζεις και τα γνωρίζεις όλα. Μία ημέρα εκεί, μία εβδομάδα, ένας μήνας, ένας χρόνος ισοδυναμούν πολλαπλάσια με δέκα ημέρες , δέκα εβδομάδες, δέκα μήνες, δέκα χρόνια. Ποίμνιο και πρόβατα δεν είναι μόνο οι ασθενείς, αλλά και οι συγγενείς και γνωστοί τους που στέκονται δίπλα τους, και οι νοσηλευτές και νοσηλεύτριες, και οι ιατροί, και τα μέλη του τεχνικού προσωπικού, και τα μέλη του διοικητικού προσωπικού και κάθε επισκέπτης. Λευκοί, μαύροι, κίτρινοι, κόκκινοι, μικρά παιδιά, νέοι, έφηβοι, αθίγγανοι, Έλληνες και ξένοι κάθε εθνικότητας, άνδρες και γυναίκες, μεσήλικες και ηλικιωμένοι, Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Καθολικοί, Προτεστάντες, αρνητές και αντιδραστικοί άθεοι, παλαιοημερολογίτες και πολλοί άλλοι. Για όλα και όλους έπρεπε, με τους συνεργάτες και βοηθούς του γραφείου μας που είχαμε στο Νοσοκομείο, να λάβουμε μέριμνα και να επιληφθούμε. Και με τη βοήθεια του Θεού και πολλή προσευχή πάντα και προσπερνώντας αμέτρητες δυσκολίες και τρομερά εμπόδια, το κατορθώναμε και κάναμε φανερή την παρουσία της Εκκλησίας μας.
Κλείνοντας την απάντηση και επειδή το δεύτερο βιβλίο μου, που εκυκλοφόρησε το 2010, «ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ», είναι αφιερωμένο ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΕΝΕΚΕΝ σ’ αυτούς, θα ήθελα να αναφέρω τα ονόματα όσων από τους Καθηγητές του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας έρχονται αυτή τη στιγμή στο μυαλό μου.
Οι πατέρες: Κωνσταντίνος Φούσκας (┼), Κύριλλος Κατερέλος (νυν Επίσκοπος Αβύδου) , Γεώργιος Ευθυμίου και Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος. Οι κύριοι: Ν. Μπρατσιώτης, Π. Μπούμης, Π.Β. Πάσχος, Η. Οικονόμου, Α. Σταυρόπουλος, Γ. Φίλιας, Κ. Λιάκουρας, , Π. Χριστινάκης, Ν. Ολυμπίου, Ε. Περσελής, Σ. Παπαλεξανδρόπουλος, Κ. Κορναράκης, Β. Γαϊτάνης, Α. Νικολαΐδης και οι κυρίες: Ε. Παπακώστα, Ν. Γεωργοπούλου και Ν. Παπαδημητρίου.
4. – Μου αναφέρατε σε γράμμα Σας ότι υπήρξατε «πνευματικό τέκνο των Προδρομιτών Πατέρων, του π. Θεόκτιστου, του π. Γενναδίου, του π. Αγάπιου, από τη δεκαετία του’80. Στην Ιερά Μονή Προδρόμου Γορτυνίας έλαβα τα νάματα της Ορθοδοξίας και πίστη μου ακράδαντη είναι ότι με τη βοήθεια και τις πρεσβείες του Αγίου Αθανασίου Χριστιανουπόλεως αφιερώθηκα στην Εκκλησία». Πόσο δύσκολος ή εύκολος ήταν ο δρόμος του Μοναχισμού και τώρα ως Λειτουργού της Εκκλησίας μας;
Για την Ιερά Μονή Προφήτου Προδρόμου Στεμνίτσας Γορτυνίας είχα ακούσει από πολλά χρόνια ενωρίτερα ως μαθητής και φοιτητής. Η πρώτη μου όμως επίσκεψη εκεί πραγματοποιήθηκε το 1988, χρονιά που μόλις είχα διοριστεί ως καθηγητής της Μέσης Εκπαίδευσης στη Μεσσηνία. Μία πολύ αγαπητή και εκλεκτή συνάδελφος φιλόλογος, η κυρία Γεωργία Γιαννέλη, με το σύζυγό της και τα δύο παιδιά τους , επισκέπτονταν συχνά τη μονή και εξομολογούντο στον π. Αγάπιο. Όταν για πρώτη φορά μου πρότειναν να πάω μαζί τους, δέχτηκα αμέσως. Οι εντυπώσεις από την πρώτη στιγμή ήσαν παραπάνω από θετικές. Τα κτίσματα μέσα και πάνω στους πελώριους βράχους, το Καθολικό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου Χριστιανουπόλεως λίγα μέτρα πιο μακριά πάνω στο ύψωμα, η χάρις και η ευωδία που εξέπεμπαν η Αγία Κάρα και τα Τίμια Λείψανά Του, οι χωματόδρομοι επί πολλά χιλιόμετρα μέσα στα δέντρα και τους θάμνους, ο ποταμός Λούσιος με τα νερά του και η πανέμορφη φύση γενικότερα και κυρίως το έμψυχο υλικό της Μονής, δηλαδή οι Προδρομίτες Πατέρες, κέρδισαν αμέσως και τη δική μου ψυχή, όπως έχουν κερδίσει επί πολλές 10ετίες, ίσως και αιώνες, και τις ψυχές χιλιάδων άλλων ανθρώπων.
Η πρώτη αυτή επίσκεψή μου στη Μονή έφερε ένα ακόμη πολύ σημαντικό αποτέλεσμα. Μετά από αρκετά χρόνια έκανα ένα μεγάλο βήμα μπροστά και εξομολογήθηκα στον π. Αγάπιο, ο οποίος παρέμεινε πνευματικός μου πατέρας μέχρι το 1997 που εγκαταστάθηκα στον Πειραιά. Από τα τέλη του 1988 οι επισκέψεις μου στη Μονή ήσαν τακτικές. Είτε με την ίδια συνάδελφο και την οικογένειά της, είτε με άλλους συναδέλφους, είτε με συγγενείς και γνωστούς κυρίως από τη Μεσσηνία, είτε μόνος μου. Πολλές φορές μέσα στο βαρύ χειμώνα χωρίς να φοβηθούμε το πολύ χιόνι ή τους αποκλεισμένους δρόμους.
Οι πατέρες μάς υποδέχονταν με χαρά και μάς παρείχαν τη γνωστή φιλοξενία της Μονής, για μία ή περισσότερες ημέρες. Συμμετείχαμε από πολύ νωρίς το πρωί σ’ όλες τις ακολουθίες. Κάναμε επισκέψεις κάτω στο ποτάμι του Λούσιου, στην Παλαιά Μονή Φιλοσόφου απέναντι στο βουνό, αλλά και στη νέα όπου γνωρίσαμε τον π. Θεόφιλο. Ζήσαμε τις πανηγύρεις των δύο Αγίων όπου παρευρίσκονταν εκατοντάδες ή χιλιάδες άτομα. Ζήσαμε κουρά μοναχού και χειροτονία με την παρουσία τριών Αρχιερέων. Συμμετείχαμε στα εγκαίνια του Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου Χριστιανουπόλεως Κυπαρισσίας, όταν μεταφέρθηκαν τα Τίμια Λείψανα του Αγίου από τη Μονή Προδρόμου στην πόλη της Κυπαρισσίας για να καθαγιαστεί ο νέος ιερός ναός, παρουσία τεσσάρων Αρχιερέων, και βοηθούσαμε σε ό,τι μας ζητούσαν οι πατέρες στην κουζίνα, στην τραπεζαρία, στο αρχονταρίκι, στον κήπο, στην υποδοχή των επισκεπτών, στη μεταφορά αγαθών, κλπ.
Αξέχαστος στο νού και στην καρδιά παραμένει ο αείμνηστος άγιος καθηγούμενος τότε της Μονής, π. Θεόκτιστος. Με τη γλυκύτητα των λόγων του ήταν για μένα ένας σημαντικός, δεύτερος συμβουλάτορας και καθοδηγητής. Παρά το επί τόσες δεκαετίες εγερτήριό του στις 4 το πρωί, για να συμμετέχει στον Όρθρο, θυμάμαι κάποιες φορές ότι καθόταν μαζί μας μέχρι τα μεσάνυχτα για να μας νουθετεί και να μας συμβουλεύει σχετικά με όλων των ειδών τα θέματα, μη εξαιρώντας τα σαρκικά. Η μορφή και παρουσία του με είχε εντυπωσιάσει από την πρώτη στιγμή που τον γνωρίσαμε. Είχε επιτρέψει σ’ εμάς τους νέους να συντρώγουμε με τους πατέρες στην τράπεζα των μοναχών, και μ’ αυτόν τον τρόπο είχαμε την αίσθηση ότι αποτελούσαμε μέρος της αδελφότητας.
Μετά από μικρό διάστημα, όταν συμπεραίνω ότι είχα κερδίσει την εμπιστοσύνη και την αγάπη του, ζήτησε από τους πατέρες να μου δίνουν τα κλειδιά της εισόδου του Ναού του Αγίου Αθανασίου και τα έπαιρνα, πήγαινα μόνος μου, άνοιγα και έμενα όσο ήθελα εκεί. Άναβα τα κεριά, τα καντήλια, θυμίαζα τις εικόνες όλων των Αγίων και τις λάρνακες με την Αγία Κάρα και τα Λείψανα του Αγίου Αθανασίου, διάβαζα τον βίο και την ακολουθία Του, έψελνα τα απολυτίκιά Του και έβγαινα έξω προς τη χαράδρα του Λούσιου για να τα πω δυνατά και φωναχτά ξανά και ξανά πολλές φορές.
Κρατούσα στο στήθος την εικόνα Του και γονάτιζα μπροστά στα Τίμια Λείψανά Του και προσευχόμουν για ώρες. Η ευωδία Του γινόταν πάντα αισθητή και έτσι ένοιωθα ότι ανταποκρινόταν και με ενίσχυε και αντλούσα δύναμη.
Το 1994, μετά τη νοσηλεία μου σε νοσοκομείο της Καλαμάτας και τη δεύτερη επίσκεψή μου στον Άγιον Όρος, επισκέφτηκα και πάλι τη Μονή του Προδρόμου και συνέβησαν δύο καίρια και αποφασιστικά για μένα γεγονότα. Ο π. Αγάπιος με μεγάλη υπομονή και κατανόηση έμεινε μαζί μου στο εξομολογητήριο για πολλές ώρες, από το απόδειπνο της προηγούμενης ημέρας μέχρι τον όρθρο της επόμενης. Έγινε εκ βαθέων και παιδιόθεν εξαγόρευση όσων μπορούσα να θυμηθώ από την πρώτη στιγμή που κατανοούσα ότι υπάρχω σαν άνθρωπος. Είχα την αίσθηση ότι εκείνο το μικρό καμαράκι της εξομολόγησης γινόταν ένα τεράστιο δωμάτιο, ότι γινόμουν υγρό και καπνός και έβγαινα από τα ρούχα μου και ανέβαινα προς τα πάνω. Ο γέροντας μετά από εφτά (7) ώρες που μου αφιέρωσε, κατά τις 3.45 το πρωί πριν ξεκινήσει ο όρθρος, μου είπε : «Άντε, φύγε τώρα, βρε ευλογημένε, και πήγαινε έξω στο μπαλκόνι να πάρεις λίγο καθαρό αέρα». Αυτό ήταν το πρώτο. Το δεύτερο γεγονός συνέβη ακριβώς ένα τέταρτο μετά. Αφού βγήκα στο μπαλκόνι, μέσα στη νύχτα, έστρεφα το βλέμμα μου προς το ναό του Αγίου Αθανασίου και παρακαλούσα και πάλι τον Άγιο να με ενισχύει και να καθοδηγεί τις σκέψεις και τις αποφάσεις μου. Και τότε μου φάνηκε ότι είδα την Αγία Μορφή Του σε μεγάλο μέγεθος, στην απόσταση από τα κελιά της Μονής μέχρι το ναό Του, να μου προτείνει τα χέρια Του και να μου κάνει νεύμα να Τον ακολουθήσω, χωρίς να λέγει τίποτα. Αυτό ήταν. Το θεώρησα ως σημάδι και από εκείνη τη στιγμή πήρα την απόφαση ν’ ακολουθήσω το μοναχισμό και την ιερωσύνη.
Έντονη είναι και η ανάμνηση του π. Γεννάδιου, ο οποίος είχε πάντα κάποιο καλό λόγο και μία συμβουλή να μας δώσει. Στις πανηγύρεις των γυναικείων μονών της Κερνίτσης και των Αιμυαλών, μου ζητούσε να τον μεταφέρω με το δικό μου αυτοκίνητο, για να μη φύγει με τα πόδια από το προηγούμενο βράδυ ή να μην πάρει ταξί. Δεχόμουν με ευχαρίστηση αμέσως και ξεκινούσαμε στις 3.30 το πρωί για να διανύσουμε τους δύσκολους χωματόδρομους και να φτάσουμε νωρίς πριν τον όρθρο.
Δεν μπορώ επίσης να ξεχάσω και τον π. Αμβρόσιο και το ξινόγαλο που έπινε μέχρι τη δέκατη δεκαετία της ζωής του. Ή τον π. Βενιαμίν, δηλ. τον π. Χρυσόστομο, που πάντα έλεγε και κάποιο αστείο στις συζητήσεις για να απαλύνει την βαρύτητα και να δώσει μία διαφορετική νότα και αίσθηση στην παρέα μας.
Και φυσικά τα δύο αδέλφια, το μοναχό π. Γαλακτίωνα και τον Αρχιμανδρίτη π. Δαμασκηνό, νυν ηγούμενο της Ιεράς Μονής Αιμυαλών. Όταν ο Θεός θέλησε να καλέσει κοντά Tου τον π. Γαλακτίωνα και αρρώστησε σοβαρά, η θλίψη ήταν μεγάλη σε όλους όσους τον γνώριζαν. Ήμουν ήδη χειροτονημένος, δύο μηνών διάκονος, και τον επισκέφτηκα στο νοσοκομείο στην Αθήνα. Ο π. Δαμασκηνός με οδήγησε κοντά του και προσπάθησα να ασπαστώ το χέρι του, όπως έκανα για πολλά χρόνια μέχρι τότε. Εκείνος με αδύναμη φωνή το αρνήθηκε και τράβηξε το χέρι του λέγοντας: «Όχι, π. Χρυσόστομε. Εσύ φέρεις ιερωσύνη τώρα. Εγώ είμαι απλός μοναχός. Εγώ πρέπει να σου φιλήσω το χέρι». Και παρά τις συνεχείς αντιρρήσεις μου, πήρε το δικό μου χέρι και το φίλησε.
Με συγκίνηση θυμάμαι πάντα και τον π. Λεόντιο, που μετά την κοίμηση του π. Θεόκτιστου έγινε Ηγούμενος της ιεράς μονής. Έκανε τα μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής στους νεώτερους και όταν πηγαίναμε εκεί καθόμασταν να παρακολουθήσουμε και εμείς. Καταδεκτικός πάντα και χαμογελαστός σε όλους μας , ξεχώριζε για την ευγένειά του και την ευκολία που είχαμε να τον προσεγγίσουμε. Θυμάμαι επίσης και τον π. Νικόδημο, το φτωχό παιδί από το Αιγάλεω με τα χαλασμένα δόντια, που με πολλή αγάπη το είχε δεχτεί ο π. Θεόκτιστος και του είχε προσφέρει απέραντη βοήθεια και συμπαράσταση.
Επίσης τον π. Πρόδρομο, που τον πρωτογνώρισα ως λαϊκό και με τον οποίο είχαμε αμέτρητες συζητήσεις και ανταλλαγές απόψεων που βοήθησαν και εμένα στις αποφάσεις μου. (Σας εσωκλείω μια σειρά φωτογραφιών).
Σ’ αυτό το σημείο πιστεύω πως είμαι υποχρεωμένος ν’ αναγνωρίσω την συμβολή και άλλων πατέρων από άλλες Ιερές Μονές οι οποίοι με βοήθησαν να βιώσω, να κατανοήσω και ν’ αγαπήσω τον Μοναχισμό. Μπορώ ν’ αναφέρω τον αείμνηστο π. Φιλάρετο, ηγούμενο της Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων, ο οποίος πρόσφατα έφυγε για την ουράνια βασιλεία. Ακόμη τον π. Χαράλαμπο, ηγούμενο της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου της νήσου Πρώτης, στον Μάραθο Τριφυλίας. Επίσης τους Βουλκανιώτες πατέρες της Ιεράς Μονής Παναγίας της Βουλκανιώτισσας στη Μεσσηνία (και τους παλαιότερους από τη δεκαετία του ’60, όπως τον αείμνηστο π. Νικόδημο Καράμπελα και τον π. Νεόφυτο Παντζή, αλλά και τους νεώτερους, όπως τον π. Πολύκαρπο, τον π. Προκόπιο, τον π. Πανάρετο, τον π. Θεόκλητο, τον π. Ευθύμιο και τον π. Χριστοφόρο).
Σίγουρα ο Μοναχισμός δεν είναι καθόλου εύκολος δρόμος. Βαρύς, αγκαθωτός και δύσβατος. Αμέτρητα τα εμπόδια, οι πειρασμοί και οι δοκιμασίες κυρίως από τον Σατανά, αλλά και από τους συγγενείς, τους φίλους, τους γνωστούς, τους συναδέλφους, τη κοινωνία. Βρέθηκα σε κουρά υποψήφιου νέου, που αναβλήθηκε, γιατί ο πατέρας του, ημίγυμνος σχεδόν, απειλούσε να σκοτώσει το γιο του, παρουσία των αστυνομικών. Ή σε άλλη υποψήφιας νέας, όπου δεν ήταν παρών κανένας απ’ την οικογένειά της ή άλλος συγγενής. Έχουν καταγραφεί και ειπωθεί χιλιάδες παρόμοια παραδείγματα. Άλλους τους βρίζουν, άλλους τους αποκληρώνουν, άλλους τους απειλούν, άλλους τους συκοφαντούν χρησιμοποιώντας τα πιο αισχρά υπονοούμενα. Φυσικά και η δική μου περίπτωση δεν αποτέλεσε εξαίρεση.
Ο ίδιος ο κατά σάρκαν αδερφός μου με χαρακτήρισε παράσιτο, γιατί όλοι οι μοναχοί είναι παράσιτα και δεν κάνουν τίποτα, και θα πήγαινα να γίνω και εγώ μοναχός, απλά και μόνο για να κάθομαι. Η πρώτη μου εξαδέλφη με το σύζυγό της, πήγαν και έμειναν στη Μονή Προδρόμου και βρήκαν ευκαιρία να με συκοφαντήσουν στους Προδρομίτες πατέρες, αλλά και να επιτεθούν άγρια σ’ αυτούς τους ίδιους, με τον ισχυρισμό ότι θέλουν να μου φάνε τα περιουσιακά στοιχεία και την απαίτηση να μάθουν πόσα χρήματα έπαιρνε ο π . Θεόκτιστος και ο π. Αγάπιος. Οι συνάδελφοί μου, ευτυχώς όχι όλοι, έστρεψαν την πλάτη τους και με θεώρησαν αποδιοπομπαίο τράγο. Θείοι και θείες νόμιζαν ότι το έκανα από ερωτική απογοήτευση ή για να μην αυτοκτονήσω. Κάποιοι από τους μαθητές και μαθήτριές μου με αντιμετώπισαν με χλευασμούς, άλλοι με ύβρεις, και άλλοι με σαρκασμούς. Ακόμα και η μητέρα μου επέμενε αν επιθυμούσα να φορέσω ράσο, να γινόμουν παπάς και να πάρω παπαδιά για να κάνουμε παιδιά και να έχουν εγγόνια.
Παρ’ όλα αυτά , δεν κατόρθωσαν να μου αλλάξουν γνώμη και απόφαση, αλλά αντίθετα πείσμωνα περισσότερο. Δεν είχα δώσει ποτέ και σε κανέναν δικαιώματα στο παρελθόν, γιατί και ως νέος, και ως φοιτητής, και ως καθηγητής, ζούσα σαν κοσμοκαλόγερος.
Σε ώριμη ηλικία μετά τα 30 μου, με επίσημες συμβολαιογραφικές πράξεις, είχα ήδη παραιτηθεί από κάθε περιουσιακό μου στοιχείο στη Μεσσηνία, στο Ίλιον και στα Μέθανα. Στα 38 μου είχα επίσης ξεκινήσει τη διαδικασία παραίτησής μου και απ’ την Δημόσια Εκπαίδευση, και σε ηλικία 39 ετών με έκειρε μοναχό και με χειροτόνησε ο Μητροπολίτης Καλλίνικος στον Πειραιά.
Θεωρώ ότι πολύ σωστά πράττουν οι σοφοί γέροντες και πνευματικοί και ταλανίζουν τα πνευματικά τους παιδιά, μην επιτρέποντας ν’ ακολουθήσουν εύκολα το δρόμο του Μοναχισμού και μη δίνοντας ευλογία, μέχρι να καταλάβουν ότι είναι άξια γι’ αυτό. Πολύ καλά κάνουν και προσπαθούν να τα ταιριάξουν αναλόγως με νέους ή νέες και να ζήσουν έγγαμο βίο. Το ίδιο ακριβώς έκανε και μ’ εμένα επί πολλά χρόνια ο π. Αγάπιος. Δεν χρειάζεται ποτέ βιασύνη αλλά σύνεση, περισυλλογή και προσευχή. Υπεύθυνες και ώριμες αποφάσεις γι’ αυτούς που θα τις πάρουν. Γιατί αν είναι τελικά στο σχέδιο του Θεού, θα πραγματοποιηθεί. Και αν μεν παραμένει κάποιος μόνο Μοναχός, τότε έχει την αγαμία, την ακτημοσύνη, την υπακοή, την προσευχή, την αγάπη, τα διακονήματά του να τον συντροφεύουν σ’ όλη την υπόλοιπη ζωή του. Αν όμως ακολουθήσει και την ιερωσύνη τότε ο δρόμος του γίνεται πιο δύσβατος και το φορτίο του πιο δυσβάστακτο. Ιδιαίτερα για όσους δεν βρίσκονται κάτω από τη στέγη, τη θαλπωρή και την προστασία κάποιας Μονής, και τη συντροφικότητα και την βοήθεια των αδελφών και πατέρων, αλλά παλεύουν και αγωνίζονται στα κύματα και τους ανέμους των μεγάλων πόλεων, ανάμεσα σε εκατομμύρια πολίτες, με πληθώρα εργασιών και αντικειμένων που πρέπει να φέρουν σε πέρας και με αμέτρητους πειρασμούς γύρω τους.
5. –Έχετε μετανιώσει για επιλογές που έχετε κάνει στο διάβα της ζωής σας, σε σπουδές, εργασία, ανθρώπους;
Όσον αφορά τις σπουδές έχω μετανιώσει για το ότι δεν εσπούδασα πρώτα στην Θεολογική και μετέπειτα σε οποιαδήποτε άλλη σχολή. Τώρα γνωρίζω και μπορώ να συγκρίνω και να πω ότι μπροστά στην Θεολογία δεν μετράει και δεν μπορεί να σταθεί καμία άλλη επιστήμη, ούτε η Αγγλική Φιλολογία, ούτε η Νομική, ούτε η Ιατρική, ούτε η Φυσικομαθηματική ή οι Οικονομικές επιστήμες. Όπως έλεγαν καθαρά και ξάστερα οι καθηγητές μας, «η Θεολογία είναι η επιστήμη των επιστημών» και προσωπικά συμφωνώ απόλυτα με την φράση τους αυτή. Σίγουρα οι Ορθολογιστές και οι έχοντες πρακτικά μυαλά αντιτίθενται σθεναρά σ’ αυτό και υποστηρίζουν ότι όλα και όλοι είμαστε αριθμοί και τα πάντα πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη και το ηλιακό μας σύστημα είναι μαθηματικές πράξεις, αλλά εγώ προτιμώ να παραμείνω πιστός στο «Από Θεού άρξασθε» και στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη, καθώς και στις παρακαταθήκες που μας άφησαν με τα έργα τους, ο Απόστολος Παύλος, ο Μέγας Βασίλειος, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής κ.α. Πολύ ουσιαστικά και χαρακτηριστικά ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Παν/μιου Αθηνών, σε συνέντευξή του σε χριστιανική εφημερίδα στις 13/02/2009, με τίτλο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΠΙΣΤΙΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΑΙ, αναφέρει ότι «Η Ορθόδοξη Θεολογία είναι επιστήμη και μάλιστα θετική, διότι έχει γνωστικό αντικείμενο και χρησιμοποιεί επιστημονική μέθοδο… Ό,τι είναι για τους φυσικούς επιστήμονες το τηλεσκόπιο ή το μικροσκόπιο είναι για τους επιστήμονες της πίστεως και της Θεολογίας η καθαρά καρδία, που γίνεται ένα είδος θεοσκοπίου».
Έχω μετανιώσει επίσης για το γεγονός ότι δεν έλαβα ενωρίτερα την απόφαση για να χειροτονηθώ και να γίνω κληρικός. Τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όλοι σχεδόν οι γονείς επιθυμούσαν τα παιδιά τους να ακολουθήσουν το επάγγελμα του δικηγόρου, του καθηγητή ή του ιατρού. Το ίδιο συνέβαινε και με την δική μου οικογένεια και στο τέλος της εφηβείας μου ένιωθα ότι είχα την υποχρέωση να ικανοποιήσω και εγώ την επιθυμία των γονέων μου ακολουθώντας ένα από αυτά τα τρία επαγγέλματα, όπως και έγινε.
Αναλογίζομαι τώρα ότι θα μπορούσα να φέρω ιερωσύνη και να έχω αφοσιωθεί στο έργο της Εκκλησίας μας για τριάντα (30) χρόνια αντί για δεκαέξι (16) που βρίσκομαι.
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Νικαίας κυρός Γεώργιος (Παυλίδης) επί σειρά ετών επέμενε και ζητούσε να με κείρει μοναχό και να με χειροτονήσει στην Μητρόπολή του από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το ίδιο μού ζητούσε και ο αείμνηστος Μητροπολίτης Αττικής κυρός Δωρόθεος (Γιανναρόπουλος), εφόσον ο Δήμος Ιλίου τότε ήταν τμήμα της Μητροπόλεώς του, αλλά και μετά την κοίμησή του, ο τοποτηρητής τότε της Ιεράς Μητροπόλεως Αττικής, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δωδώνης κ.κ. Χρυσόστομος. Εγώ τούς απαντούσα ότι προτιμούσα να παραμείνω καθηγητής. Επίσης από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 ενθυμούμαι με συγκίνηση τον αείμνηστο Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κυρό Θεόφιλο (Καναβό), ο οποίος πάντοτε με χαρά μάς εδέχετο στο γραφείο του στην Μεγαλόπολη , και γυρνώντας προς εμένα έλεγε: «Τι να σε κάνω εσένα, κύριε Ιωάννη; Τι να σε κάνω κύριε καθηγητά Αγγλικής Φιλολογίας; Σε ποιο χωριό να σε βάλω; Να έλθεις να σε χειροτονήσω και να σε στείλω στην ομογένειά μας στις Η.Π.Α., όπου έχουμε και πολλούς Γορτύνιους και πολλούς Αρκάδες για να αξιοποιήσεις περισσότερο τα προσόντα σου εκεί».
Έχω καταλήξει ότι τα πάντα και στη δική μου πορεία και εξέλιξη ήσαν σε κάποιο σχέδιο του Θεού και γι’ αυτό τα πράγματα έγιναν έτσι και ήλθαν με αυτή τη σειρά.
Όσον αφορά τους ανθρώπους, το κακό είναι ότι τυχαίνει να εμπιστευόμαστε άτομα τα οποία στη συνέχεια μάς προδίδουν και δεν αποδεικνύονται άξια της εμπιστοσύνης μας. Αυτό αναντίρρητα συμβαίνει σε όλους τους χώρους και φυσικά συμβαίνει και στο χώρο της Εκκλησίας μας. Υπάρχουν επίσης άλλα άτομα τα οποία έχουν μάθει να ζητούν, να παίρνουν να αντλούν και να αποθηκεύουν, χωρίς να ανταποκρίνονται και να προσφέρουν και αυτά, και δεν αναφέρομαι μόνο στην προσφορά υλικών αγαθών. Χρειάζεται περισσότερη ειλικρίνεια, αξιοπρέπεια και ευθύτητα του χαρακτήρα και αυτά που λέμε να τα εννοούμε και να τηρούμε τους λόγους και τις υποσχέσεις μας. Και τέλος όσον αφορά την αξιοκρατία , επειδή όλοι μας την επιζητούμε στην κοινωνία , στην πολιτεία και γενικότερα σε κάθε διοίκηση , θα πρέπει οπωσδήποτε να εφαρμόζεται και στον χώρο της Εκκλησίας.
6. -Ποιος είναι ο ρόλος του Ιερέα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία που μαστίζεται από τόσα προβλήματα;
Μπορεί στην περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης και στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού ο ρόλος του ιερέα να ήταν μόνο τελετουργικός και αγιαστικός και το κύριο καθήκον του να ήταν η τέλεση των μυστηρίων και των ιερών ακολουθιών. Όμως με την πάροδο των αιώνων και τις αλλαγές που εγίνοντο ο ρόλος του καθίστατο πιο σύνθετος και σημαντικός και γνωρίζουμε ιδιαίτερα την σπουδαιότητα που είχε κατά τη διάρκεια των τετρακοσίων (400) χρόνων της δουλείας των Ελλήνων από τους Τούρκους.
Τον τελευταίο αιώνα και ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες που έχουμε καταιγιστικές αλλαγές σε πολλά επίπεδα της κοινωνικής, οικογενειακής και προσωπικής μας ζωής, ο ρόλος του ιερέα είναι αναμφισβήτητα αποφασιστικός και ουσιαστικός. Η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου των ανθρώπων και του βιοτικού και πολιτιστικού επιπέδου της κοινωνίας, η υπερκατανάλωση υλικών αγαθών και η προσκόλλησή μας σ’ αυτά, η παγκοσμιοποίηση, η εκκοσμίκευση και απομάκρυνση των χριστιανών από τον Θεό, η χαλαρότητα στη συνείδηση και η απώλεια αντιστάσεων στο φθηνό και στο κακό, είναι μερικοί από τους μεγάλους λόγους και αιτίες που απαιτούν από τον σύγχρονο ιερέα να εύρει τρόπους να τις αντιμετωπίσει. Ως ποιμένας πρέπει πάντα να στέκεται δίπλα και μαζί με τα πρόβατά του, προσπαθώντας να φέρει κοντά του τα απολωλότα και συμπάσχοντας με αυτά σε κάθε δύσκολη τους περίσταση. Ως άνθρωπος πρέπει να φροντίζει για την πνευματική και μορφωτική του καλλιέργεια και άνοδο, να ενημερώνεται ατομικά με μελέτη και συλλογικά με ομιλίες, διαλέξεις, ημερίδες και συνέδρια, και να παρακολουθεί συνεχώς τις ραγδαίες εξελίξεις. Ως λειτουργός του Υψίστου πρέπει να κάνει συνεχή αγώνα για να αγιάζεται διαρκώς. Ο τρόπος ζωής και συμπεριφοράς του πρέπει να είναι πρότυπο και υπόδειγμα για τους συνανθρώπους του.
Στις ιερές μητροπόλεις και τις ενορίες με την πληθώρα από έργα και δραστηριότητες η προσφορά του είναι γνωστή. Θείες λειτουργίες, κατηχητικά, νεανικές και φοιτητικές συντροφιές, φιλόπτωχα ταμεία και συσσίτια, βοήθεια σε αναξιοπαθούντες, εξωτερική ιεραποστολή, συμπαράσταση σε μετανάστες, ιδρύματα και σχολές κάθε είδους, τεράστια προβλήματα και ερωτήματα βιοηθικής τα οποία ζητούν επιτακτικά λύσεις και απαντήσεις και στα οποία είναι απαραίτητο να δίνει αγώνες για ν’ ανταποκριθεί.
Στα νοσοκομεία η παρουσία του απαραίτητη. Στο Στρατό και τα Σώματα Ασφαλείας γίνεται και εκεί εμφανής. Είναι γνωστό ότι το 2004 δεκάδες επιλεγμένοι, προσοντούχοι κληρικοί βοήθησαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Από ετών έχουν γίνει ήδη προτάσεις για την παρουσία και υπηρεσία των ιερέων σε εργοστάσια, πανεπιστήμια, αθλητικούς συλλόγους, φυλακές, στους αθιγγάνους και γενικότερα σε χώρους με μεγάλο αριθμό ανθρώπων, και πιστεύω κάποια στιγμή θα το δούμε και αυτό να γίνεται πραγματικότητα.
Σήμερα τα πάντα σχεδόν γύρω μας αποτελούν προκλήσεις τις οποίες καλείται η Ορθόδοξη Εκκλησία μας να αντιμετωπίσει με σύνεση, περισυλλογή αλλά και αποφασιστικότητα , χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα και το δυναμικό που διαθέτει. Ο ορθόδοξος ιερέας αποτελεί και θα αποτελεί τον μοχλό και το χέρι της Εκκλησίας και με την χάρι του Θεού και την δική του θέληση και συμβολή θα καταστεί δυνατό ν’ αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις.
7. Οι νέοι ειδικότερα βρίσκονται αντιμέτωποι με πολλούς κινδύνους. Πώς η Εκκλησία μπορεί να βοηθήσει;
Πάντοτε γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στους νέους και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και πάντοτε στρέφουμε την προσοχή μας προς αυτούς και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον πρέπει να ασχολούμαστε μαζί τους. Είναι πολλοί οι κίνδυνοι και οι άσχημες καταστάσεις από τις οποίες συνήθως κινδυνεύουν οι νέοι μας. Οι κακές συναναστροφές, τα ναρκωτικά, η χαλάρωση και η έκλυση των ηθών, η κατάρρευση των κοινωνικών και οικογενειακών δεσμών, η απόρριψή τους από το σχολείο, την οικογένεια ή το φιλικό περιβάλλον, η ενασχόλησή τους με επαναστατικές ιδέες που είναι αντίθετες με την θεϊκή δημιουργία και την χάρι του Θεού (π.χ. αθεΐα, αναρχία, αιρέσεις, σατανισμός), η έλλειψη κατανόησης και συνεννόησης αλλά και υγιών προτύπων, ο κακός μιμητισμός , η εξάρτηση από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, μέχρι και το πείσμα και ο υπερβολικός συχνά εγωισμός τους, τους οδηγούν σε αποτελέσματα και ενέργειες πολύ κακές για τους ίδιους αλλά και που προκαλούν λύπη σε εμάς τους υπόλοιπους. Έτσι βλέπουμε να καταλήγουν σε επιθέσεις και ξυλοδαρμούς μεταξύ συνομηλίκων τους, να συμμετέχουν σε συμμορίες, να κάνουν κλοπές, ή να καταστρέφουν ξένη ιδιοκτησία, να εγκαταλείπουν την οικιακή στέγη, να οδηγούνται σε ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και αμβλώσεις, να έχουν ψυχολογικά προβλήματα, και να φτάνουν πολλές φορές σε απογοήτευση και απόγνωση και κάποιες σε αυτοκτονίες.
Συνηθίζουμε να λέμε ότι χάνουμε τα παιδιά μέσα από τα χέρια μας, είτε εμείς ως εκκλησία, είτε οι γονείς και οι οικογένειες, είτε η κοινωνία. Όλα τα παραπάνω προβλήματα είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν από όλους τους φορείς. Η ορθόδοξη εκκλησία δεν στέκεται και δεν αγωνίζεται ως αντίπαλος της κρατικής μέριμνας αλλά πάντα παράλληλα ως βοηθός και αρωγός και ως στοργική μητέρα που νοιάζεται για κάθε τέκνο της άρα και για κάθε νέο και νέα. Πριν από αρκετές δεκαετίες η εκκλησία είδε τις αλλαγές στην κοινωνία και προσαρμόστηκε στις σύγχρονες ανάγκες των νέων. Από πολύ νωρίς, από την προσχολική και σχολική ηλικία και μέχρι την εφηβεία και φοιτητική περίοδο, φροντίζει με μία μεγάλη ποικιλία από ασχολίες και δραστηριότητες να κρατά ενεργά κοντά της όλα τα παιδιά.
Διατήρησε τα πνευματικά κέντρα, όπου όχι μόνο συνεχίζουν τα κατηχητικά σχολεία όλων των ηλικιών για αγόρια και κορίτσια, αλλά δημιούργησε και νέα τμήματα τα οποία απευθύνονται στους νέους και στα ενδιαφέροντά τους. Σήμερα στα πνευματικά κέντρα διδάσκονται μαθήματα μουσικής για όλα τα όργανα, μαθήματα ξένων γλωσσών, φροντιστηριακά μαθήματα για τα σχολεία τους, μαθήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, μαθήματα ζωγραφικής και αγιογραφίας, γίνεται εκμάθηση παραδοσιακών χορών και μουσικών οργάνων, υπάρχουν χορωδίες βυζαντινής ή δυτικής μουσικής, σχολές υποκριτικής και θεάτρου, ακόμη και εκμάθησης της νοηματικής γλώσσας. Διοργανώνονται κατασκηνώσεις σχεδόν σε όλες τις μητροπόλεις της Ελλάδος και για τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες, εκδρομές καθ’ όλην την διάρκεια του χρόνου σε διάφορες τοποθεσίες της χώρας μας, ακόμα και στο εξωτερικό και γίνονται ομιλίες, διαλέξεις και σεμινάρια από ειδικούς και επιστήμονες για όλες τις ηλικίες των νέων και για όλα τα θέματα. Πραγματοποιούνται αθλητικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις με μεγάλη συμμετοχή των παιδιών (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, πινγκ - πονγκ, χάντμπολ, αθλήματα στίβου, κολύμβηση, κλπ.).
Προσφέρει στέγη σε ιδρύματά της για τα εγκατελειμένα, τα κακοποιημένα, και τα ορφανά παιδιά, καθώς και για τους ναρκομανείς νέους που βρίσκονται σε προγράμματα απεξάρτησης από διάφορες ουσίες και από το αλκοόλ. Παρέχει γεύματα αγάπης στα άπορα παιδιά και οικονομική βοήθεια για πληρωμή διδάκτρων και υποτροφιών σε πολλούς νέους. Φροντίζει για τα παιδιά των Ρομά και των μεταναστών σε διάφορες περιοχές της πατρίδας μας. Από ετών λειτουργούν σχολές γονέων όπου κυρίως οι νέοι γονείς, αλλά και οι υποψήφιοι γονείς μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις και εφόδια για να βοηθούν πιο αποτελεσματικά τα παιδιά τους και να συμπαρίστανται στα προβλήματά τους.
Η εκκλησία μας βοηθούσε και βοηθά πάντα κάθε αδελφό και συνάνθρωπο και συμπάσχει και στέκεται δίπλα του. Από τους νέους δεν πρέπει να διαφεύγει και το γεγονός ότι όποτε τη χρειαστούν, μπορούν να βρούν βοήθεια σε κάθε ορθόδοξο ναό και από κάθε ορθόδοξο κληρικό. Οι πόρτες όλων των εκκλησιών είναι ανοιχτές και γι’ αυτούς. Η χάρις του Θεού πηγάζει και μέσα από τις λατρευτικές και αγιαστικές πράξεις της Εκκλησίας μας και μπορεί να αγκαλιάσει και αυτούς.
Με την υπομονή μας, με ένα καλό λόγο και μία στοργική χειρονομία, με ένα ευγενικό πλησίασμα, με την ανιδιοτελή αγάπη που μπορούμε να τους δείξουμε, με την εξομολόγηση και την συμμετοχή τους στη Θεία Λειτουργία και στη Θεία Κοινωνία, μπορούν να αντλήσουν δύναμη και να έχουν ουσιαστική βοήθεια σε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Εμείς ως κληρικοί, αλλά και όλοι οι συνεργάτες μας, σε κάθε κέντρο και δραστηριότητα μπορούμε να τραβήξουμε τους νέους από τις πτώσεις τους και να τους κρατάμε κοντά σε θετικές ασχολίες και ενέργειες. Δεν κλεινόμαστε στους εαυτούς μας και δεν περιχαρακωνόμαστε. Ανήκουμε σε μία ανοιχτή Εκκλησία που επιθυμεί να περιβάλλει κάτω από τις φτερούγες της, ακριβώς όπως και ο Ιδρυτής της, όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τους νέους.
Και σ’ αυτό το σημείο κυρία Ζαχαρούλα, θα ήθελα να αναφερθώ και να επαναλάβω τα λόγια του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου από τον ενθρονιστήριο λόγο του στις 16.2.2008, στον Καθεδρικό Ναό Αθηνών, στο κομμάτι που αναφέρεται στους νέους: «Παιδιά μου: κατ’ αρχήν θέλω να ανανεώσω την πρόσκληση του μακαριστού προκατόχου μου, του αρχιεπισκόπου κυρού Χριστοδούλου, ο οποίος σας κάλεσε να έρθετε στην Εκκλησία χωρίς προϋποθέσεις, προκαταλήψεις και προδιαγραφές. Σας διαβεβαιώνω κι εγώ ότι το μόνο που χρειάζεται είναι να μην ξεχνάτε ότι η Εκκλησία είναι το σπίτι σας. Η πατρική σας εστία. Δεν χρειαζόσαστε διαμεσολαβητές και ειδικές προσκλήσεις. Αρκεί να στρέψετε τα βήματά σας προς τα εκεί. Νοιώθω την ανάγκη, όμως, να σας πω και κάτι ακόμα. Εμείς, οι πνευματικοί γονείς σας, έχουμε μία υποχρέωση προς εσάς και αυτήν πρέπει να τονίσω και να δεσμευτώ απέναντί σας: Εγώ, ο Αρχιεπίσκοπος, δηλαδή ο πνευματικός σας πατέρας, και μαζί με εμένα όλοι οι ιερείς δεν έχουμε δικαίωμα να σταματήσουμε στην πρόσκληση. Πρέπει να βγούμε πρώτοι στον δρόμο και να σας συναντήσουμε. Δεν αρκεί να σας ξανα-προσκαλέσουμε αλλά να έρθουμε εμείς πρώτοι κοντά σας. Αγαπημένα μου παιδιά, θέλω να συναντιόμαστε προσωπικά».
8. –Στον Ι. Ν. Αγίων Αναργύρων Καλλιπόλεως Πειραιά, που προΐστασθε, γίνεται «έργο ψυχής», όπως έγραψε η εφημερίδα «Ο Δημότης» Πειραιά. Θα θέλατε να μας πείτε γι’ αυτόν τον καθημερινό αγώνα και την προσφορά σε όσους έχουν ανάγκη;
Το έργο που προσφέρεται στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων Καλλιπόλεως είναι σημαντικό και πολυσχιδές. Εκτός από τις καθημερινές ακολουθίες του Όρθρου και του Εσπερινού, τελούνται κανονικά οι Θείες Λειτουργίες του Σαββατοκύριακου, όλων των εορτών και των μεγάλων Αγίων και πολύ συχνά ιδιωτικές τις οποίες επιζητούν οι χριστιανοί είτε υπέρ υγείας κάποιου ασθενούς είτε υπέρ αναπαύσεως της ψυχής κάποιου κεκοιμημένου. Τακτικά διαβάζονται οι ακολουθίες του Αγιασμού και του Ευχελαίου, καθώς και οι παρακλητικοί κανόνες της Παναγίας, των Αγίων Αναργύρων ή άλλων Αγίων, όπως του Αγίου Νεκταρίου, του Αγίου Παταπίου, του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Παρθενίου Επισκόπου Λαμψάκου, ή του Αγίου Λουκά του ιατρού Αρχιεπισκόπου Κριμαίας. Πολύ συχνά έρχονται ασθενείς αδελφοί μας και ζητούν να τους διαβάσουμε τις ευχές υπέρ υγείας και να τους μυρώσουμε με το έλαιο του Ευχελαίου.
Πολύ σημαντικό έργο επιτελείται στον τομέα της εξομολόγησης. Έρχονται παιδιά από 10 ετών , έφηβοι, νέοι και νέες, ζευγάρια από κοινού, μεσήλικες , ηλικιωμένοι μέχρι 90 ετών, Έλληνες ή ξένοι, για να απαλλαγούν από το βάρος που τους βαραίνει και να εξαγορεύσουν τις αμαρτίες τους και ό,τι τους απασχολεί.
Έχουμε επίσης κύκλους μελέτης Αγίας Γραφής τους οποίους παρακολουθούν δεκάδες άτομα κάθε εβδομάδα. Οι κύκλοι αυτοί είναι είτε μόνο για γυναίκες , είτε μόνο για άνδρες, είτε μικτοί. Στην έναρξη κάθε εκκλησιαστικού έτους, σε κοινή σύναξη όλων των κληρικών της Μητροπόλεώς μας με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας αποφασίζουμε ποιο θα είναι το αντικείμενο της μελέτης.
Επειδή γνωρίζουν τις σπουδές μου στην Αγγλική Φιλολογία, όχι μόνο από άλλες ενορίες της Μητροπόλεώς μας αλλά και από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών και άλλες Μητροπόλεις, μού στέλνουν αλλοδαπούς για να τους κάνω κατήχηση και μετά τη πάροδο κάποιων εβδομάδων ή ολίγων μηνών να συνηγορήσω για να βαπτιστούν. Δεκάδες είναι οι περιπτώσεις που μου έχουν τύχει ως τώρα με άτομα από Κουρδιστάν, Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία, Ρουμανία, Ουκρανία, Βουλγαρία, Μολδαβία, Αρμενία, Γεωργία, Κίνα, Βραζιλία, Ταϊλάνδη, Κονγκό, Καμερούν. Εδώ πρέπει να αναφέρω ότι ανάμεσα στα άλλα βιβλία χρησιμοποιώ για την κατήχηση και τα βιβλία του αρχιερέα της Περιφερείας σας, δηλαδή του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ.κ. Ιερεμία.
Εκτός από τις μυστηριακές και αγιαστικές πράξεις που απλόχερα και ανιδιοτελώς προσφέρονται, πολύ μεγάλο είναι το έργο μας και σε παροχές κάθε είδους υλικών αγαθών. Στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων έχουμε ίδρυμα υπερηλίκων όπου καθημερινά μαγειρεύεται και παρέχεται έτοιμο φαγητό σε ογδόντα (80) περίπου άτομα. Τυγχάνω μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος (Ταμίας) και γνωρίζω εκ τών έσω και πολύ καλά τις δραστηριότητές του. Ανάμεσα στα άτομα αυτά οι περισσότεροι είναι Έλληνες αλλά υπάρχουν και αρκετοί ξένοι διαφόρων εθνικοτήτων. Μαζί με συνεργάτες κάνουμε πρώτα έρευνα στους χώρους κατοικίας τους να δούμε την κατάσταση που βρίσκονται και τους ζητάμε έγγραφα από δήμους, νοσοκομεία, Δ.Ο.Υ. ή πρεσβείες. Χτυπάμε πόρτες σε επιχειρήσεις και οικίες χριστιανών και παρακαλούμε να μας δίνουν αγαθά για το μαγείρεμα ή να κάνουν χρηματικές δωρεές για να τα αγοράσουμε εμείς. Πολλοί ανταποκρίνονται άλλοι όχι. Προσπαθούμε να βρίσκουμε κυρίες εθελόντριες που έχουν ελεύθερο χρόνο να μπορούν να δαπανούν πέντε (5) ώρες στην κουζίνα για να ετοιμάσουν το φαγητό σε αγνώστους και μετά το μεσημέρι να πάνε σπίτι τους να μαγειρέψουν για τις δικές τους οικογένειες. Όλες το κάνουν αφιλοκερδώς, καλοπροαίρετα και με την αγαθή προαίρεση της καρδιάς τους. Αγοράζουμε φάρμακα σε φτωχούς που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε όσους ζητούν ψυχοφάρμακα και πάσχουν από ψυχολογικές ασθένειες. Βοηθάμε στην πληρωμή λογαριασμών κοινής ωφελείας όπως ηλεκτρικού ρεύματος και ύδατος, αλλά όχι τηλεφώνου. Πληρώνουμε δίδακτρα σε πολύτεκνες οικογένειες για να σπουδάσει κάποιο από τα παιδιά τους. Δίνουμε χρήματα σε ηλικιωμένα και κατάκοιτα άτομα που έχουν πολύ χαμηλές συντάξεις. Μεταφέρουμε οι ίδιοι το φαγητό σε τυφλούς ή παραπληγικούς και τους ταΐζουμε σε περίπτωση που δεν μπορούν να τραφούν μόνοι τους. Αγοράζουμε αναπηρικά εξαρτήματα κάθε είδους για όσους έχουν οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας. Πολύ συχνά μοιράζουμε ενδύματα και υποδήματα τα οποία μάς φέρνουν οι ενορίτες μας.
Πριν από όλες τις μεγάλες εορτές του έτους ετοιμάζουμε πακέτα και δέματα με κρέατα, ψάρια, γάλατα, γιαούρτι, τυρί, όσπρια, ζυμαρικά, κονσέρβες, φρούτα, γλυκά, ζάχαρη, καφέ, λάδι, αλεύρι, μπισκότα, κρουασάν, κομπόστες κλπ. και τα προσφέρουμε για να τα καταναλώσουν στις εορτές, καθώς και παιχνίδια σε όσους έχουν παιδιά. Στις ίδιες περιόδους υποδεχόμαστε σχολεία και συλλόγους οι οποίοι φέρνουν διάφορα αγαθά για τους τρόφιμους του ιδρύματος και εξηγούμε στους μαθητές την γενικότερη προσφορά της εκκλησίας μας και απαντούμε στις ερωτήσεις τους. Δύο ή τρεις φορές το χρόνο συγκεντρώνουμε μεγάλες ποσότητες τροφίμων, ενδυμάτων, υποδημάτων και ποικίλλων άλλων αγαθών και τα προωθούμε σε ενώσεις ή συλλόγους οι οποίοι τα αποστέλλουν σε εμπερίστατες χώρες του εξωτερικού (Αφρικής, Ασίας και Ανατολικής Ευρώπης). Τρέχουμε όταν μας το ζητήσουν στις οικίες των ανθρώπων για κάποιο σοβαρό πρόβλημα που προκύπτει με την υγεία τους και επισκεπτόμαστε ασθενείς στα τρία (3) μεγάλα κρατικά νοσοκομεία της περιοχής ή σε ιδιωτικές κλινικές για να τους πούμε δυό λόγια παρηγοριάς και να τους εμψυχώσουμε στην δοκιμασία που περνάνε. Σε νέους και νέες που αποφασίζουν να στεφανωθούν και αφού περάσουν διαδοχικά από τα μυστήρια της εκκλησίας μας, τους παρέχουμε βοήθεια οικονομική, καθώς και άλλα υλικά μέσα, για να στήσουν το σπιτικό τους και να ξεκινήσουν τα πρώτα βήματα της νέας έγγαμης ζωής τους, ξεπερνώντας πλήθος εμποδίων.
Με δικές μας ενέργειες φροντίζουμε ούτως ώστε άποροι ή φτωχοί να αποκτήσουν τα απαραίτητα έγγραφα για να τους εκδοθεί βιβλιάριο ασθενείας που θα τους επιτρέψει να έχουν πρόσβαση στη δημόσια υγεία καθώς και χρηματικά επιδόματα από κρατικές υπηρεσίες. Για να γίνει αντιληπτό μέχρι ποιο σημείο έχει φτάσει η ένδεια και η ανάγκη των συνανθρώπων μας, ίσως πρέπει να αναφέρω το εξής χαρακτηριστικό γεγονός. Όταν η ΔΕΗ κόψει το ρεύμα σε κάποιους αυτοί έρχονται και μας ζητούν κεριά ή λαμπάδες, για να τ’ ανάβουν σπίτι τους και να έχουν κάποιο φως.
Απέναντι ακριβώς από τον Ιερό Ναό μας στεγάζεται η Σχολή Βυζαντινής Αγιογραφίας της Μητροπόλεώς μας με σπουδαστές από διάφορες χώρες. Και γι’ αυτούς πρέπει να φροντίσουμε και να λάβουμε μέριμνα είτε με τις αγιαστικές πράξεις της εκκλησίας μας είτε με τη παροχή φαγητού σε όσους το ζητήσουν είτε καλύπτοντας τις πνευματικές τους ανάγκες.
Και όλα αυτά όσα ειπώθηκαν πιο πάνω, δεν τα κάνω μόνο εγώ αλλά τα κάνουν και άλλοι πατέρες παραμένοντας πιστοί στους λόγους και τα παραγγέλματα του αρχηγού της θρησκείας μας, του προστάτη των πάντων Ιησού Χριστού, αλλά και στους όρκους και τις υποσχέσεις τις οποίες εδώσαμε κατά την κουρά και την χειροτονία μας. Αγόγγυστα και ανύστακτα χωρίς καμία προβολή και επιδίωξη ανταλλάγματος. Και επίσης όλα αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων Καλλιπόλεως όπου υπηρετώ τα 13 τελευταία έτη, αλλά τα ίδια συνέβαιναν και στον Ιερό Ναό Αγίου Βασιλείου Πειραιώς όπου επί 3 έτη υπηρέτησα ως ιερατικός προϊστάμενος, ως πρόεδρος του Ενοριακού Φιλόπτωχου ταμείου και ως υπεύθυνος των γευμάτων αγάπης. Και παρομοίως τα ίδια πραγματοποιούνται σε όλους τους ναούς της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς η οποία διαθέτει καθημερινά τέσσερις χιλιάδες (4.000) μερίδες φαγητό και η οποία, από την δεκαετία του 1970, υπήρξε πρωτοπόρος στην παροχή συσσιτίων, στην δημιουργία τράπεζας αίματος, στη δημιουργία Σχολών Γονέων, Βυζαντινής Μουσικής, Βυζαντινής Αγιογραφίας κλπ.
Τέλος, κυρία Ζαχαρούλα, να μου επιτρέψετε να προσθέσω σ’ αυτήν την ερώτησή σας, ότι μεγάλη προσφορά δίνεται απλόχερα και από δύο ακόμη θέσεις τις οποίες μου έχει εμπιστευτεί τον τελευταίο χρόνο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ.κ. Σεραφείμ: α) την Έκθεση Χριστιανικού Βιβλίου της Μητροπόλεώς μας, όπου τυγχάνω Διευθυντής και β) κυρίως τον Ραδιοφωνικό Σταθμό «ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» (91,2 FM), του οποίου επίσης τυγχάνω Γενικός Διευθυντής. Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστεί το μεγάλο και σημαντικό έργο του Ρ/Σ που ακούγεται, μέσω δορυφόρου, όχι μόνο σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ο Ρ/Σ μεταφέρει μήνυμα Χριστού σε δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες αδελφούς μας, οι οποίοι από τα ερτζιανά τον αισθάνονται ως αναγκαίο σύντροφό τους στην καθημερινή τους ζωή εδώ και 25 χρόνια.
9. Σήμερα που η πατρίδα μας αντιμετωπίζει μεγάλη οικονομική κρίση, αλλά και κρίση αξιών, ένα πιάτο φαί και δυο λόγια παρηγοριάς αρκούν ή μήπως η Εκκλησία πρέπει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο διαφώτισης και παρέμβασης;
Όπως φάνηκε και στις τρεις (3) προηγούμενες απαντήσεις η Εκκλησία μας δεν προσφέρει ένα πιάτο φαί μόνο και δύο λόγια παρηγοριάς , αλλά πάρα πολύ περισσότερα. Η παρέμβασή της δεν είναι μικρή, αλλά μεγάλη, έστω και αν δεν φαίνεται ή δεν ακούγεται. Είναι εκατοντάδες χιλιάδες οι άνθρωποι που έχουν βοηθηθεί και βοηθούνται και με ποικίλους τρόπους και για διάφορους λόγους. Από τους τελευταίους μήνες του 2011 που ξεκίνησε κάποια συνεργασία της Εκκλησίας μας με γνωστό τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σταθμό για συγκέντρωση και διανομή τροφίμων και κλινοσκεπασμάτων σε όλες τις Μητροπόλεις της Ελλάδος και στην Εκκλησία της Κρήτης και στις Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου, έγινε γνωστό ότι μέχρι τώρα προσφέρθηκε βοήθεια σε 250.000 οικογένειες, Ελλήνων και ξένων. Οι Ιερές Μητροπόλεις δίνουν στοιχεία των Γενικών Φιλόπτωχων Ταμείων τους κάθε χρόνο, αφού λάβουν ενημέρωση πρώτα από τα ενοριακά φιλόπτωχα ταμεία όλων των ενοριών σ’ όλη την Ελλάδα. Για παράδειγμα εμείς, εδώ στην πόλη μας, γνωρίζουμε ότι η Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς συνολικά το έτος 2011 προσέφερε το ποσό των 4.000.000,00 € και το έτος 2012 το ποσό των 5.500.000, 00 €. Η Ιερά Μητρόπολις Ηλείας, το 2011, διαβάζουμε ότι συνολικά διέθεσε για κάθε είδους φιλανθρωπικό έργο 6.500.000,00 €. Η Ιερά Μητρόπολις Χαλκίδος 2.500.000,00 €. Και το ίδιο συμβαίνει και στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, στην Ιερά Μητρόπολη Σπάρτης και σ’ όλες τις μητροπόλεις της χώρας μας.
Στα φυλλάδια «ΠΡΟΣ ΤΟ ΛΑΟ» της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, που δίνονται στις Ιερές Μητροπόλεις για να διανέμονται στους ενορίτες όλων των Ναών, διαβάζουμε τα τελευταία έτη, ότι διατίθενται κάθε χρόνο εκατό εκατομμύρια (100.000.000,00 €) ευρώ για όλο το φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο της Εκκλησίας μας (βλ. φυλ. Νο 45 –Φεβρ. 2011).
Ο κάθε δύσπιστος μπορεί απλά να ψάξει στα Δίπτυχα, κάθε έτους, της Εκκλησίας της Ελλάδος, ή στο Διαδίκτυο (Ίντερνετ), ή να ζητήσει λεπτομέρειες από κάθε Ιερά Μητρόπολη. Μπορεί επίσης να πάρει πληροφορίες από την Αποστολική Διακονία, τους συλλόγους και συνδέσμους που δραστηριοποιούνται με την ιεραποστολή, τους φυλακισμένους και τους μετανάστες, και θα δει τη τεράστια προσφορά σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Ας μου επιτραπεί να υπενθυμίσω την βοήθεια της Εκκλησίας προς τις χριστιανικές οικογένειες των τριών (3) νομών της Θράκης, με το επίδομα που δίνει για το τρίτο παιδί, αλλά και την γενικότερη μέριμνα για τις πολύτεκνες οικογένειες. Καθώς και την αμέριστη συμπαράσταση και συνεισφορά της σε κάθε φυσική καταστροφή είτε είναι σεισμοί, ή πλημμύρες ή πυρκαγιές. Επίσης τις δεκάδες βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, τις στέγες γερόντων και τα γηροκομεία (περίπου 90 σ’ όλη την Ελλάδα), τα φοιτητικά οικοτροφεία, τα δεκάδες ιδρύματα για αναπήρους, ψυχικά ασθενείς αλλά και για ορφανά παιδιά και για άγαμες μητέρες, τα θεραπευτήρια χρονίως πασχόντων, ακόμη και τα γραφεία ευρέσεως εργασίας.
Όλο αυτό το Χριστιανικό και φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας μας το πράττει σύμφωνα με τις εντολές του θεμελιωτή της θρησκείας μας , Ιησού Χριστού. Δεν το διαλαλεί και δεν το διαφημίζει. Θα μπορούσε να έχει πιο ενεργό και ουσιαστικό ρόλο διαφώτισης και παρέμβασης αν ήταν κάτοχος δικού της τηλεοπτικού σταθμού, όπως η Καθολική Εκκλησία , γιατί κυρίως η τηλεόραση είναι αυτή που παρεμβαίνει πολύ στην οικογένεια και τη ζωή μας. Η αν τα πολλά τηλεοπτικά, ιδιωτικά κανάλια τής έδιναν λόγο και χρόνο να παρουσιάζει τις θέσεις της , τις απόψεις και το έργο της, αλλά δυστυχώς ούτε και αυτό γίνεται. Μέχρι τώρα δεν έχει καταστεί δυνατό να δημιουργήσει δικό της και τα ιδιωτικά με τους καναλάρχες και τους διευθυντές τους, ουδόλως δείχνουν να ενδιαφέρονται για την Εκκλησία μας.
Τέλος στο Διαδίκτυο (Ίντερνετ), που τα τελευταία χρόνια έχει διαδοθεί πολύ και είναι εύκολα προσβάσιμο, μπορεί να γίνει μεγάλη προσπάθεια για να διαφωτίσει η Εκκλησία μας τους πολίτες. Πιστεύω πως όλες οι ενορίες και οι Ιερές Μητροπόλεις θα πρέπει με σωστούς συνεργάτες να στήσουν τα συνεργεία και τους μηχανισμούς, με τους οποίους θα προβάλλουν προς όλο τον κόσμο, τις δραστηριότητές τους, κάθε είδους, και θα έχουν έτσι παρεμβατικό λόγο και ρόλο.
10. Πώς φθάσαμε, π. Χρυσόστομε, ως εδώ; Πέρα από το μεγάλο χρέος, η Ελλάδα δεν παράγει πια τίποτα, έχει υιοθετήσει έναν ξενόφερτο τρόπο ζωής, αρχές και αξίες έχουν υποχωρήσει, η οικογένεια κινδυνεύει… Υπάρχει άραγε διέξοδο ή θα συνεχίσει αυτός ο κατήφορος;
Κα Ζαχαρούλα, δυστυχώς φτάνουμε σε σημείο σήμερα να διαπιστώνουμε αυτά που αναφέρετε. Εγκαταλείψαμε τις γνήσιες, Ελληνικές, Ορθόδοξες Χριστιανικές παραδόσεις μας, και υιοθετήσαμε ένα σωρό ξενόφερτα πράγματα. Για το μεγάλο χρέος της χώρας μας, και δική μου πεποίθηση είναι ότι φταίνε οι πολιτικοί που εμπιστευτήκαμε τις τελευταίες δεκαετίες. Ο λαός μας αποδείχτηκε ευκολόπιστος και φυγόπονος, όταν φάνηκε ότι προτιμά να παίρνει τα πρίμ της επιδότησης και να γίνονται όλοι σαν δημόσιοι υπάλληλοι, εκχερσώνοντας τα κτήματα και καταστρέφονται κάθε παραγωγή.
Κατηγορούσαμε τις χώρες του «δήθεν» υπαρκτού σοσιαλισμού ότι προτιμούσαν τα τζιν ενδύματα, τις τσίχλες, τις αμερικάνικες ταινίες και τη δυτική μουσική, και τα ίδια και χειρότερα ξενόφερτα φρούτα ενστερνισθήκαμε και κάναμε κτήμα μας και εμείς. Ξενόφερτοι είναι και ο τρόπος ενδύσεώς μας και ο τρόπος συμπεριφοράς μας και ο τρόπος ομιλίας μας και ο τρόπος διαβίωσής μας. Με λύπη μας βλέπουμε να είναι περίοδοι Μεγάλης Τεσσαρακοστής ή 15 Αυγούστου, και να πηγαίνουμε για τις ακολουθίες του Νυμφίου και των παρακλήσεων της Παναγίας, και να ακούμε σε κάθε σπίτι και σε κάθε διαμέρισμα την τηλεόραση να είναι ανοιχτή και να μεταδίδει δυνατά τα βραζιλιάνικα, τα μεξικάνικα και τα τούρκικα σήριαλ, ή τις αμερικάνικες εκπομπές. Η υποχώρηση των αξιών είναι φαινόμενο υπαρκτό και μας δείχνει επικίνδυνα τα δόντια του αυξανόμενο χρόνο με το χρόνο. Ο κίνδυνος διάλυσης του θεσμού της οικογένειας ελλοχεύει πάντα και το ράγισμα ή το σπάσιμο αυτού του θεσμού, θα επιφέρει πιθανόν ακόμη χειρότερα αποτελέσματα. Όλοι γνωρίζουμε ότι στις Δυτικές κοινωνίες οι οικογενειακοί θεσμοί είναι χαλαροί. Σε όλα τα κόμικς και τα περιοδικά, εδώ και πολλές δεκαετίες, πουθενά δεν γραφόταν και δεν διαβάζαμε τις λέξεις πατέρας, μητέρα, παππούς ή γιαγιά, αλλά πάντα τις λέξεις θείος και θεία. Και μ’ αυτές τις εμπειρίες μεγάλωσαν γενιές και γενιές.
Τα διαζύγια στις δυτικές κοινωνίες κάνουν την πλάστιγγα να γέρνει υπέρ τους και έχουν ξεπεράσει τους γάμους. Εμείς παρακολουθούμε στα γραφεία γάμων των Ιερών Μητροπόλεων, πόσο αυξάνει και στην Ελλάδα ο αριθμός τους. Μέχρι στιγμής τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι γάμοι είναι περισσότεροι από τα διαζύγια, όμως φοβούμαστε ότι στο μέλλον μπορεί και σε μας να αλλάξει η κατάσταση και να γίνει παρόμοια με αυτήν της Δύσης. Με μεγάλη θλίψη ενθυμούμαι συνάδελφο γυναίκα εκπαιδευτικό, πριν χειροτονηθώ ιερέας, να φωνάζει μέσα στον σύλλογο των καθηγητών του σχολείου όπου υπηρετούσα και να καυχιέται ότι «Όπως αλλάζει ένα ζευγάρι παπούτσια, το ίδιο εύκολα έχει αποφασίσει να χωρίσει από τον σύζυγό της και να πάρει διαζύγιο», καταρρακώνοντας με αυτό τον τρόπο την ιερότητα του μυστηρίου του γάμου και του θεσμού της οικογένειας.
Σήμερα βλέπουμε τους αρχιερείς και πατέρες της Εκκλησίας μας να αναλαμβάνουν επίσης μέρος της ευθύνης και να το τοποθετούν πάνω και στους δικούς τους ώμους και στους ώμους των κληρικών. Τέτοια παραδείγματα έχουμε: α) Τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ.κ. Ιερώνυμο στη κληρικολαϊκή συνέλευση της Αρχιεπισκοπής τον Μαΐου 2012, β) τους Σεβ. Μητροπολίτες Σισανίου και Σιατίστης κ.κ. Παύλο και Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ σε συνεντεύξεις τους στην αθηναϊκή εφημερίδα «ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» τον Μάιο και Αύγουστο αντίστοιχα του 2012, γ) τον Σεβ. Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Νικόλαο σε εγκύκλιό του την περίοδο Πεντηκοσταρίου 2012, δ) τον Σεβ. Μητροπολίτη Χίου κ.κ. Μάρκο σε χαιρετισμό του την Πρωτομαγιά 2012, ε) τον Πανοσ/το Αρχιμανδρίτη π. Ελισαίο, Ηγούμενο της Ι.Μ. Σιμωνόπετρας Αγ. Όρους, σε συνέντευξή του στο «ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ» τον Φεβρουάριο του 2012, στ) τον Οσιολογιώτατο Μοναχό π. Μωυσή Αγιορείτη σε άρθρο του στον «ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΤΥΠΟ» τον Ιούλιο 2012, ζ) τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη π. Γεώργιο Καψάνη, καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, σε άρθρο στην ίδια εφημερίδα, τον Δεκέμβριο του 2012 κ.α. Όλοι αυτοί τονίζουν ότι σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς που βιώνουμε σήμερα, η κρίση δεν είναι οικονομική και έλλειψης αγαθών, αλλά κρίση ηθική, κοινωνική, και κυρίως πνευματική και έλλειψης αξιών, και δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε μαζί τους.
Ο κατήφορος όπως λέτε, θα συνεχιστεί, όσο οι σύγχρονοι άνθρωποι συνεχίζουν να εκτρέπονται από την αληθινή πορεία τους και να απομακρύνονται από το Θεό και τη Θεία Χάρι Του, και όσο δείχνουν να ενδιαφέρονται μόνο για το 50% της ύπαρξής τους, δηλαδή το σώμα και την ύλη, παραμερίζοντας το άλλο 50% και ξεχνώντας ότι είμαστε ψυχοσωματικές ενότητες και οντότητες.
Αν χάσουμε την ταυτότητά μας ως Έλληνες και ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί τότε ό,τι και αν ακολουθήσουμε θα μας πληγώνει και θα μας τραυματίζει. Αν βγάλουμε από μέσα μας το «άνω θρώσκω», την απλότητα, την άσκηση, την ολιγάρκεια, την αλληλεγγύη, τον αλληλοσεβασμό, την πηγή της ζωής που δεν είναι άλλος παρά ο Πανάγαθος Θεός όλων μας, και αν ενδιαφερόμαστε μόνο για τα υλικά αγαθά, την καλοπέραση και τον εαυτούλη μας, τότε σίγουρα θα δρέπουμε και θα θερίζουμε μόνο τα κακά αποτελέσματα αυτών των λανθασμένων επιλογών μας.
11. – Κάποιοι λένε ότι ο «Θεός δεν θα εγκαταλείψει την Ελλάδα». Πόσο η πίστη μπορεί να βοηθήσει ή μήπως χρειάζονται κι άλλα πράγματα για να δούμε φως στην άκρη του σκοτεινού τούνελ που τώρα βρισκόμαστε;
Φοβάμαι ότι η φράση «Ο Θεός δεν θα εγκαταλείψει την Ελλάδα» υποκρύπτει μοιρολατρεία, και εμείς ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν επιτρέπεται να παρασυρόμαστε σε τέτοιες καταστάσεις. Συμφωνώ και εγώ με αυτούς που λέγουν ότι ο Θεός δεν αφήνει κανέναν ή αφήνει αυτούς που τον αφήνουν και του γυρίζουν την πλάτη, όπως ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, κ.κ. Νικόλαος, σε συνέντευξή του στο Internet (Δεκέμβριος 2012).
Ο Θεός, ως Πανταχού Παρών, δεν εγκαταλείπει ποτέ την Ελλάδα, όπως δεν εγκαταλείπει καμμία άλλη χώρα. Ενδιαφέρεται με την ίδια αγάπη για όλα τα πλάσματά Του, άρα και για εμάς και γι’ αυτά που υπέστησαν τους σεισμούς στην Αϊτή, το τσουνάμι στην Ινδονησία, τις πυρηνικές καταστροφές στο Τσέρνομπιλ ή στην Φουκουσίμα, τους εμφυλίους πολέμους στην Ουγκάντα, το Ζαϊρ και το Σουδάν και τις πλημμύρες στο Μπαγκλαντές, την Ινδία και την Βραζιλία. Θεωρώ πως είναι εγωιστικό να πιστεύουμε ότι στρέφει την προσοχή Του περισσότερο προς εμάς, όταν την ίδια στιγμή παιδάκια λιμοκτονούν στην Αφρική, την Ασία και την Ν. Αμερική ή πόλεμοι γίνονται σε πολλά σημεία του κόσμου και άνθρωποι σκοτώνονται άδικα. Κάθε χτύπημα και δοκιμασία που μας συμβαίνει δεν είναι επειδή μας εγκαταλείπει ο Θεός, αλλά επειδή εμείς απομακρυνόμαστε απ’ Αυτόν. Ο Θεός δεν φταίει σε τίποτα και δεν μας χρωστάει τίποτα, εμείς οι άνθρωποι φταίμε και Τού χρωστάμε τα πάντα. Μας έπλασε και μας έθεσε αρχηγούς όλης της δημιουργίας Του από την πολλή Του αγάπη, και μας έδωσε την εντολή να μην παραβούμε το θέλημά Του και να εργαζόμαστε. Η έπαρση, ο εγωισμός μας και η παρακοή είναι αυτά που μας οδήγησαν και μας οδηγούν σε καταστροφικά αποτελέσματα και φυσικά δεν φταίει ο Θεός όταν λίγοι άνθρωποι από υπέρμετρη φιλοχρηματία και φιλαργυρία συγκεντρώνουν μόνο για τους εαυτούς τους αμύθητα πλούτη αφήνοντας τους άλλους να υποφέρουν.
Ο Απόστολος Παύλος δίνει τον ορισμό της πίστης στην προς Εβραίους επιστολή του, Κεφ. ΙΑ΄: «Εστι δέ πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων». Ο ίδιος παρομοιάζει όσους δεν έχουν πίστη, αλλά ταλανίζονται με δικές τους σκέψεις και συλλογισμούς, σαν τους ναυαγούς που χρησιμοποιούν τα χέρια και τα πόδια τους, αλλά στο τέλος τούς πνίγουν τα κύματα. Και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος πάνω σ’ αυτό τονίζει: «Να κρατάμε γερά την άγκυρα της πίστης για να μην πάθουμε ότι και αυτοί ακριβώς οι ναυαγοί».
Για το πόσο βοηθάει και πόσο σημαντική είναι η πίστη στους ανθρώπους, το βρίσκουμε και μέσα στην Αγία Γραφή και στα κείμενα και τη διδασκαλία των πατέρων της Ορθοδοξίας μας. Αλλά όχι μόνον. Καθηγητές Ιατρικής, Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής απαντούν θετικά και συμφωνούν ότι ναι η πίστη σώζει και βοηθάει και έχει οφέλη γι’ αυτούς που θρησκεύουν και πιστεύουν και είναι πιο ευτυχισμένοι και πιο ήρεμοι και αντιμετωπίζουν πιο θετικά τη ζωή τους, όπως ο Καθηγητής Ψυχιατρικής IrvinYalom, στο βιβλίο του «Θρησκεία και Ψυχιατρική» (βλ. περιοδικό ‘Vita’, Ιούλιος 2012).
Πασίγνωστο είναι το παράδειγμα των κατοίκων της Σερβίας στον πόλεμο του 1999, όταν τους βομβάρδιζαν τα Νατοϊκά και Αμερικάνικα αεροπλάνα και προσπαθούσαν να τους σπάσουν το ηθικό. Κατά χιλιάδες οδηγούνταν στα χειρουργεία και υφίσταντο χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς καθόλου αναισθητικό και εντελώς ξυπνητοί. Έσφιγγαν στα δόντια τους ένα πανί, κρατούσαν μία εικόνα στο στήθος ή στα χέρια τους και έλεγαν στους χειρούργους να προχωρήσουν. «Εγώ πιστεύω, εγώ είμαι χριστιανός, χειρουργείστε με». Και γιατροί απ’ όλον τον κόσμο που βοηθούσαν εκεί, μάς το μετέφεραν και το γνωρίζουμε.
Σίγουρα δεν πρέπει ποτέ να χάνουμε ή να λιγοστεύουμε την πίστη μας και να μην εγκαταλείπουμε την ελπίδα, όσο μεγάλες και αν είναι οι δοκιμασίες και οι φουρτούνες που περνάμε, είτε σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο είτε γενικότερα στην κοινωνία και το περιβάλλον.
Όσον αφορά το σκοτεινό τούνελ που βρισκόμαστε, πιστεύω πως οι ιθύνοντες και κρατούντες τα ηνία αυτής της χώρας, θα πρέπει με φόβο Θεού και σύνεση να καθήσουν και να σκεφτούν λύσεις σοβαρές για να μας οδηγήσουν έξω από αυτό, χωρίς να λάβουν υπ’ όψιν το πολιτικό κόστος ή να υπακούν σε ξένα κελεύσματα.
12. Οι διάφοροι απατεώνες ψευδοπροφήτες που παρουσιάζονται κατά καιρούς και υπόσχονται στον κόσμο θαύματα και λύσεις σε όλα του τα προβλήματα πόσο κακό έχουν κάνει στις ανθρώπινες ψυχές; Και πώς μπορεί η Εκκλησία να τις γιατρέψει και να τις επαναφέρει στο δρόμο της Αλήθειας και της χαράς;
Κοιτάξτε κυρία Ζαχαρούλα, είναι αλήθεια οτι ο κόσμος πάντοτε, και ειδικά σήμερα, επιθυμούσε σύντομες και μαγικές, θα λέγαμε, λύσεις των προβλημάτων του. Για φανταστείτε να «προφήτευε» κάποιος την εντός κάποιων μηνών υπέρβαση της οικονομικής κρίσης που μας μαστίζει, χωρίς μάλιστα να προϋποθέτει αυτή η υπέρβαση κόπους και θυσίες. Ποιός δεν θα το ήθελε αυτό; Ο άνθρωπος είναι πάντοτε έτοιμος να ακούσει ευχάριστες προοπτικές. Αλλά από αυτό το σημείο μέχρι να ακυρώνει και να καταργεί την λογική του, υπάρχει τεράστια απόσταση. Το κακό που γίνεται είναι επομένως μεγάλο και οι όποιοι ψευδοπροφήτες και ψευδομεσσίες, με σκοπό την ανάδειξή τους εξαπατούν τον κόσμο και ωθούν τους ανθρώπους στην αδράνεια, αφού οι υποσχέσεις και λύσεις που δίνουν είναι φανταστικές και εξωπραγματικές.
Από την άλλη πλευρά, η εκκλησία προτείνει για τη θεραπεία του κακού στον κόσμο, τη μετάνοια. Την αλλαγή του τρόπου της ζωής του καθενός στην κατεύθυνση της τήρησης των εντολών του Ευαγγελίου. Πρόκειται για τον μόνο ασφαλή τρόπο. Ο άνθρωπος καλείται να δράσει προσωπικά και όχι να περιμένει τη μαγική λύση των προβλημάτων του κόσμου. Επομένως δεν επαφίεται, δεν αδρανεί και αντιλαμβάνεται την ευθύνη του. Δεν ζει μόνος του, ούτε περιμένει οι άλλοι να αλλάξουν τα δεδομένα της ζωής του. Αντιλαμβάνεστε πόσο καίριας σημασίας είναι αυτή η προοπτική στη σημερινή Ελλάδα... Είναι βέβαια δύσκολο να δεχτεί ο σημερινός άνθρωπος οτι χρειάζεται ο ίδιος θεραπεία, και άρα να οδηγηθεί στην μετάνοια. Προτιμά την απόδοση ευθυνών σε άλλους και την ουρανοκατέβατη λύση στα προβλήματά του. Αλλά αν αντιληφθεί την ασθένεια του, τότε μπορεί και να αρχίσει τη θεραπεία του. Η εκκλησία είναι ένα πνευματικό θεραπευτήριο. Προσφέρει λύσεις, οι οποίες όμως δεν είναι μαγικές καθότι καλείται ο άνθρωπος να συμμετάσχει συνειδητά και ενεργά στη θεραπεία του. Η εκκλησία προσφέρει μεν θαλπωρή στα τέκνα της αλλά δεν κολακεύει τον άνθρωπο. Είναι παρηγορητική και υπομονετική, αλλά συγχρόνως και απαιτητική.
13. Γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ικανοποιείται πια με τίποτα; Τι πραγματικά του λείπει την εποχή της ευδαιμονίας και των τόσων υλικών αγαθών;
Σωστά το λέτε ότι δεν ικανοποιείται με τίποτα. Και μάλιστα δεν πρόκειται ποτέ να ικανοποιηθεί στον τρόπο με τον οποίο αναζητά την ευτυχία. Ο άνθρωπος έχει δημιουργηθεί, για να μιλήσουμε απλά, με σκοπό να χαίρεται τη ζωή του. Αλλά οι προδιαγραφές του, ας πούμε, απαιτούν την καλλιέργεια της σχέσης του με τον Θεό, τον συνάνθρωπο και την κτίση ολόκληρη. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος καλείται να αγαπά. Τότε πράγματι χαίρεται τη ζωή. Αλλά για να αγαπά αληθινά πρέπει να πιστεύει στο Θεό. Σ’ αυτήν την περίπτωση αισθάνεται ασφαλής, νοιώθει οτι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί και ανοίγεται στον άλλον.
Όσο ο άνθρωπος φοβάται την κρίση, τις ασθένειες, το γήρας, τον θάνατο κ.ο.κ. δεν μπορεί να ικανοποιηθεί με τίποτα εγκόσμιο. Διότι τίποτα εγκόσμιο δεν το προφυλάσσει από όλους τους κινδύνους. Στην εποχή της ευδαιμονίας απλώς ξεχνά τα πραγματικά του προβλήματα, τα κουκουλώνει με την κατανάλωση και τις άλλες απολαύσεις, και νομίζει ότι είναι καλά. Στην πραγματικότητα, ο φόβος του θανάτου κυριαρχεί μέσα του και δεν τον αφήνει να χαρεί πραγματικά τη ζωή. Επομένως, μπορούμε να καταλήξουμε ότι αυτό που λείπει από τη ζωή του ανικανοποίητου ανθρώπου είναι ο Θεός και η Θεία Χάρις Του και η συνεχής παρουσία του Αγίου Πνεύματος από την ζωή του.
14. Έχετε συγγράψει και εκδώσει δύο βιβλία. Μιλήστε μας γι’ αυτά. Σε τι αναφέρονται και πώς τα δέχθηκε το αναγνωστικό κοινό;
Το 2008 εκδόθηκε από τις εκδόσεις ΑΓΑΘΟΣ ΛΟΓΟΣ το πρώτο μου βιβλίο στην Αθήνα. Ο τίτλος του είναι «ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ». Κεντρικό θέμα τού βιβλίου είναι οι σχέσεις της Χριστιανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον κόσμο γύρω μας. Φυσικά όχι μόνο το σημερινό κόσμο αλλά κάνοντας μια ιστορική αναδρομή από την γενέθλια ημέρα της, που συνέβη πριν δύο (2) περίπου χιλιετίες. Ο αναγνώστης εξελικτικά βλέπει πώς αντιμετωπίστηκε ο γνωστικισμός, πώς παγιώθηκαν τα δόγματα, τους αντιαιρετικούς αγώνες που την βασάνισαν επί αιώνες, καθώς και την διάκριση μεταξύ θρησκείας και Εκκλησίας. Γίνεται επίσης εκτενής αναφορά στις ενδοοικογενειακές σχέσεις, στο ζήτημα της σχέσης των δύο φύλων, στις σχέσεις Εκκλησίας και Έθνους και στην απόδοση της αγάπης μέσα από την εν Χριστώ ορθόδοξη οπτική της. Στο τέλος σε ιδιαίτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης και της εκκοσμίκευσης, πολύ σημαντικά για εμάς τους Χριστιανούς και που , όπως φαίνεται, κεντρίζουν το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων.
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου πλησιάζει σχεδόν στην εξάντλησή της.
Το δεύτερο βιβλίο εκδόθηκε το 2010 στον Πειραιά και είναι προσωπική μου έκδοση. Έχει τίτλο «ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ». Το γενικό περίγραμμα του βιβλίου αναφέρεται στην ιστορία και την θεολογία της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου. Παρουσιάζονται οι ιστορικές συνθήκες που συνηγορούσαν και συνέβαλαν για να γίνει η σύγκλησή της στην Χαλκηδόνα το 451 μ.Χ. , ο πολύ σημαντικός Δογματικός όρος τον οποίον εξέδωσε , η καταδίκη των Μονοφυσιτών αιρετικών, καθώς οι κανόνες οι οποίοι ορίστηκαν από τους θεοφόρους πατέρες.
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου εξαντλήθηκε , προς έκπληξη μου, μέσα στο 2010 και προχώρησα σε δεύτερη έκδοση το 2011. Ήδη εξαντλήθηκε και αυτή και, συν Θεώ, προτίθεμαι να το εκδώσω για τρίτη φορά.
Η αποδοχή τους από το αναγνωστικό κοινό υπήρξε μάλλον καλή, βλέποντας πώς πήγε το καθένα από αυτά μέσα σε 1-2 χρόνια. Πριν την έκδοσή τους κυριολεκτικά με κατείχε μεγάλος φόβος για το πώς θα τά αντιμετώπιζαν επίσημοι φορείς της Εκκλησίας μας και θεολόγοι. Όμως και από αυτούς η αντιμετώπιση ήταν πολύ θετική , αν κρίνω από τις επιστολές που απέστειλαν και από τα τηλεφωνήματα που δέχθηκα από Αρχιερείς της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, κυρίως για το δεύτερο.
15. Ένα βιβλίο, γραμμένο από έναν ιερωμένο, τι θεματολογία και τι γλώσσα οφείλει να χρησιμοποιεί για να είναι κατανοητό και ευχάριστο στη μελέτη του; Πολλοί λένε ότι ο λόγος του Θεού δεν είναι πια γοητευτικός αλλά ξεπερασμένος. Κάνουν λάθος;
Τα θέματα που επιλέγει ένας ιερωμένος είναι συνήθως θεολογικά και αποσκοπούν στην πνευματική κατάρτιση και ψυχική ωφέλεια των αναγνωστών. Όμως αυτό δεν είναι κανόνας ούτε υποχρεωτικό. Η θεματολογία μπορεί να πηγάζει και από την Ιστορία, τη Φιλοσοφία, την Ψυχολογία, την Κοινωνιολογία, τη Λογοτεχνία, την Ποίηση, ακόμη και τη Δημόσια Διοίκηση. Αρκετοί κληρικοί μας , εκτός από Θεολογία, έχουν σπουδάσει και άλλες επιστήμες όπως Νομική, Φιλολογία, Ιατρική , Οικονομία, ή και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Και έχουν συγγράψει φυσικά και βιβλία με ανάλογο περιεχόμενο βασισμένο σ’ αυτές τις σπουδές. Είναι πασίγνωστες οι περιπτώσεις του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ.κ. Ιερωνύμου, ο οποίος έχει σπουδάσει και Αρχαιολογία, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Νικολάου, ο οποίος έχει μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στη Βιολογία, στο M.I.T. (Βοστώνη, Η.Π.Α.) και του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς κ.κ. Σεραφείμ, ο οποίος εσπούδασε Νομική και υπηρέτησε και ως δικηγόρος. Γνωρίζω ακόμη τον στρατιωτικό ιερέα, πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη π. Νεόφυτο Παντζή, Αντισυνταγματάρχη της Αεροπορίας στην Καλαμάτα, ο οποίος έχει εκδώσει βιβλία με ποίηση. Και ακόμη άλλους κληρικούς χωρίς καθόλου σπουδές οι οποίοι δεν είναι ούτε πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ούτε Α΄ κατηγορίας και τους εχάρισε το τάλαντο ο Θεός να έχουν εκδώσει βιβλία με ποικίλα περιεχόμενα.
Προσωπικά έχω ήδη τελειώσει τη συγγραφή και του τρίτου μου βιβλίου το οποίο είναι γραμμένο στην αγγλική γλώσσα και βασισμένο στις πρώτες μου σπουδές στην Αγγλική Φιλολογία. Ο τίτλος του θα είναι ¨Α lookattherejectedchild¨ και αναφέρεται στα παιδιά που απορρίπτονται για διάφορους λόγους και καταντούν αντικοινωνικά ή εσωστρεφή. Ελπίζω να το εκδώσω εντός του 2013 και φυσικά, όπως καταλαβαίνετε, δεν έχει θεολογικό περιεχόμενο.
Όσον αφορά στη γλώσσα, εγώ στα δύο βιβλία μου χρησιμοποίησα την Ελληνική, την ομιλουμένη σήμερα Ελληνική γλώσσα, αλλά με πολυτονικό σύστημα. Την ίδια συνεχίζουν να χρησιμοποιούν και πολλοί άλλοι που καταπιάνονται με το γράψιμο και βλέπουμε ότι τα βιβλία τους κάνουν πολλαπλές εκδόσεις και ο κόσμος δεν σταματά να τα κάνει κτήμα του. Θα μπορούσα να τα αποδώσω και στην καθαρεύουσα, όμως έκρινα ότι δεν θα ήσαν εύκολα κατανοητά.
Μόνο οι πολύ νέοι σε ηλικία και αυτοί που είναι εξαρτημένοι από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα Greeklishμού έκαναν παράπονα ότι δεν μπορούσαν να τα καταλάβουν ή μου έθεταν την ερώτηση γιατί δεν τα έγραψα σε μονοτονικό σύστημα. Εμείς μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 σπουδάσαμε και μορφωθήκαμε και με τα Αρχαία Ελληνικά και με την καθαρεύουσα, και πάντα με πολυτονικό. Η κατάργησή της που επεβλήθη τότε από τον Υπουργό Παιδείας σε τίποτα δεν μειώνει την ομορφιά και την μοναδικότητα αυτών που μαθαίναμε εμείς. Εκατομμύρια μαθητές και φοιτητές σε πολλές χώρες του κόσμου συνεχίζουν και σήμερα να τα σπουδάζουν με τον ίδιο τρόπο πέρα από τις δικές τους γλώσσες. Και είναι γνωστό ότι οι κάτοικοι της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Τουρκίας, της Αλβανίας και άλλων χωρών ποτέ δεν κατήργησαν στις γλώσσες τους ούτε τους τόνους ούτε τα σημεία στίξης.
Αυτονόητο είναι ότι εντελώς ελεύθερα ο κάθε συγγραφέας ανεξαρτήτου ηλικίας μπορεί να επιλέγει το σύστημα και τη γλώσσα που επιθυμεί για το γράψιμό του.
Όσον αφορά τον λόγο του Θεού, πιστεύω ακράδαντα ότι ποτέ δεν θα πάψει να είναι γοητευτικός και να σαγηνεύει και ποτέ δεν θα γίνει ξεπερασμένος. Από την Παλαιά Διαθήκη οι Δέκα Εντολές θα είναι πάντα επίκαιρες και θα έχουν ισχύ στο διηνεκές. Η ιστορία της Εσθήρ θα έχει πάντα διαχρονική αξία. Οι ψαλμοί του Δαυίδ, το Άσμα Ασμάτων, η Σοφία Σολομώντος και η Σοφία Σειράχ, δεν θα πάψουν ποτέ να πάλλουν τις ευαίσθητες χορδές των υγιών ανθρώπων , κάνοντάς τους να ριγούν από συγκίνηση, να χύνουν δάκρυα μετανοίας ή να άγάλλονται από ευχαρίστηση. Στην Καινή Διαθήκη , το «Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών» που ειπώθηκε και από τον Βαπτιστή Ιωάννη (Ματθ. γ΄, 1-2) και από τον Ιησού Χριστό (Ματθ. δ΄, 17-18) , θα σημαίνει πάντα την διαρκή επαγρύπνηση και προετοιμασία μας για την αιώνια βασιλεία, αφού τό ήγγικε είναι ρήμα σε χρόνο παρακείμενο και σημαίνει έχει έλθει και ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί.
Τα πολλά «Ουαί υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριταί» (Ματθ. κγ΄, 13-33) που απηύθυνε ο Ιησούς Χριστός πριν από τα πάθη Του αποτελούν μία διηνεκή κατηγορία προς όλους τους αμαρτωλούς σε όλες τις εποχές. Το «Βασιλεύ ουράνιε….ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών….» και η φράση «ο καρπός του πνεύματος εστίν αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χριστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια» του αποστόλου Παύλου (Γαλ. ε΄, 22), υποδηλώνουν φανερά την αέναη και αιώνια παρουσία της Αγίας Τριάδας δίπλα μας. Όποιος κατανοεί όλα τα παραπάνω, αισθάνεται ισορροπημένος σ’ αυτό το γήινο πέρασμά του όσα χρόνια τού χαρίζει ο Θεός και δεν έχει αναζητήσεις και ερωτήσεις για το εάν υπάρχουν λάθη ή ελλείψεις σε όσα μάς είπε και εδίδαξε.
16. Άκουσα κάποιον να λέει: «Σε τί χρειαζόμαστε την θρησκεία; Εμένα δεν μου προσφέρει τίποτα. Άμα έχεις χρήμα ανοίγουν όλες οι πόρτες. Άμα δεν έχεις όλοι σε περιφρονούν». Ένας κόσμος στηριγμένος μόνο στα χρήματα, στη δύναμη της εξουσίας και σε κάθε είδους διαφθορά, είναι ένας ευτυχισμένος κόσμος; Και σε τί μπορεί να βοηθήσει η θρησκεία τον άνθρωπο;
Ας υποθέσουμε καταρχήν ότι δεν μιλάμε γενικά για τη θρησκεία αλλά για ένα πρόσωπο και τη σχέση μας μαζί Του. Μιλάμε για τον Θεό, τον ένα και μοναδικό Θεό που έγινε άνθρωπος κι αυτό είναι που διαφοροποιεί τον χριστιανισμό από ό,τι ονομάζουμε «θρησκεία». Θέλω να πω ότι δεν πρέπει να αντιλαμβανόμαστε τον χριστιανισμό σαν ένα κώδικα εντολών, μια ηθική διδασκαλία, διότι τότε λίγα πράγματα μπορεί να μας προσφέρει. Θα μας κάνει απλώς καλύτερους ανθρώπους πράγμα που μπορεί επιτευχθεί και με άλλους τρόπους πέραν της θρησκείας.
Ο κόσμος ο στηριγμένος μόνο στο χρήμα, στην εξουσία και την διαφθορά σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος, γιατί όλα αυτά και πρόσκαιρα είναι και μάταια. Ας μην μας διαφεύγει η ευαγγελική περικοπή με τον άφρονα πλούσιο, που αποθήκευε συνεχώς και μεγάλωνε την περιουσία του, και σ’ ένα 24ωρο εντελώς ξαφνικά ο Θεός τον καλεί να αποχωρήσει απ’ αυτήν την ζωή (Λουκ. ιη΄, 18-27).
Ανάμεσα σε πολλά πράγματα που θα μπορούσαμε να προτείνουμε, ας μείνουμε σε ένα που έχει σχέση και με την ερώτησή σας, αλλά και με την εποχή της κρίσης. Ο πιστός άνθρωπος δεν φοβάται, ή καλύτερα όσο περισσότερο πιστεύει, τόσο και λιγότερο φοβάται.
Βλέπουμε στην εποχή μας, το αυτονόητο, οτι τα πράγματα δεν είναι ποτέ σταθερά. Άνθρωποι που είχαν χρήματα και πλήθος από διάφορα άλλα αγαθά, τα έχασαν ή κινδυνεύουν να τα χάσουν. Και μάλιστα αγχώνονται περισσότερο αναζητώντας τρόπους να τα ασφαλίσουν σε μια ενδεχόμενη πτώχευση κλπ. Τίποτα στη ζωή δεν είναι δεδομένο. Και ακόμη όταν κάποιος λέγει ότι «το χρήμα ανοίγει όλες τις πόρτες» θα πρέπει να αναρωτηθεί και αυτός και όλοι εμείς «Ποιες πόρτες ανοίγει;». Σίγουρα όχι την πόρτα του Παραδείσου και της αιωνιότητας, γιατί εμάς ως βαπτισμένους Ορθοδόξους Χριστιανούς, αυτή η πόρτα θα πρέπει να μας ενδιαφέρει.
Η θρησκεία λοιπόν, με ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της, την πίστη, σε ανοίγει σε άλλες προοπτικές, σε απεγκλωβίζει από τα αδιέξοδα του κόσμου, ενώ ταυτόχρονα σε καλεί να μην αποχωριστείς από τον κόσμο αυτό, αλλά να προσπαθείς να τον βελτιώσεις και να τον κάνεις καλύτερο. Ούτε διαγράφεις τον κόσμο και τη ζωή αυτή, ούτε παγιδεύεσαι στα ασφυκτικά εγκόσμια δεδομένα. Είσαι ένας δραστήριος άνθρωπος, ζείς μέσα στα προβλήματα όπου ζεί και όλος ο υπόλοιπος κόσμος, αλλά με έναν τρόπο δημιουργικό, και αν δούμε και προσεγγίσουμε και τις ζωές των αγίων μας –γιατί όχι;- συναρπαστικό.
17. Τελειώνοντας κι αφού Σας ευχαριστήσουμε για την ωραία μας επικοινωνία, θα θέλαμε να στείλετε στους αναγνώστες της «Γορτυνίας» ένα μήνυμα αισιοδοξίας κι ελπίδας, που τόσο έχουμε όλοι μας ανάγκη. Τι θα τους λέγατε;
Το πρώτο που μού έρχεται αμέσως στο μυαλό είναι το ποτήρι που έχει νερό μέχρι τη μέση. Δηλώνω καθαρά ότι το βλέπω πάντα μισογεμάτο και ποτέ μισοάδειο. Προτιμώ και επιλέγω την αισιοδοξία και όχι την απαισιοδοξία, όσο δύσκολα και αν φαίνονται τα πράγματα γύρω μας. Ο ήλιος θα συνεχίσει πάντα να ανατέλλει και η Χάρις του Θεού θα συνεχίσει αναμφισβήτητα πάντα να υπάρχει.
Διαβάζοντας την Αγία Γραφή βρίσκουμε εκατοντάδες φορές το ρήμα ελπίζω και την λέξη ελπίδα, σε όλες τους τις κλίσεις και τις μορφές. Περίπου εκατό φορές αναφέρονται στους Ψαλμούς από τον Προφήτη Δαβίδ. Το ίδιο συμβαίνει και στα Ευαγγέλια και τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου στην Καινή Διαθήκη. Το ίδιο συμβαίνει και στους τόμους της Φιλοκαλίας και στα Γεροντικά και στα έργα που μας άφησαν οι Άγιοι Πατέρες με τα συγγράμματά τους.
Όλα αυτά είναι πηγές ελπίδας και αισιοδοξίας. Και οι Παρακλήσεις στην Υπεραγία Θεοτόκο και ο Ακάθιστος Ύμνος, μια πηγή ελπίδας είναι, όταν της απευθύνουμε τον Χαιρετισμό «Χαίρε, ελπίς αγαθών αιωνίων».
Όταν ακούμε τον ύμνο της αγάπης (Α΄ Κορ. ιγ΄, 1-7) «Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ούκ ασχημονεί, ού ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία. Πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει», τότε δεν μπορούμε παρά να ελπίζουμε.
Όταν και πάλι ο Απόστολος Παύλος στην προς Γαλάτας επιστολή του τονίζει τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος (Γαλ. ε΄, 22) «Ο δε καρπός του Πνεύματός εστιν αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια», τότε και πάλι δεν μπορούμε παρά να ελπίζουμε και να είμαστε αισιόδοξοι.
Ο άνθρωπος όσο χαμηλά και να πέσει, όσο και να κυλιστεί στο βούρκο και να ακουμπήσει στον πάτο, παραμένει πάντα άνθρωπος (άνω + θρώσκων), έχοντας μέσα του την τάση πάντα να ανυψώνεται και να ανεβαίνει προς το φως και τον ουρανό, εκτός και αν ηθελημένα και σκόπιμα σκέφτεται να παραδώσει την ψυχή του στον άρχοντα του σκότους.
Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφέρω λίγες γραμμές από το έργο «Περί της εν Χριστώ ζωής» του Αγίου Νικολάου Καβάσιλα. «Ο Θεός έσκυψε στην γη και βρήκε την εικόνα, δηλαδή τον άνθρωπο. Έφθασε εκεί που περιπλανιόταν το πρόβατο, το σήκωσε και το γλύτωσε από την περιπλάνηση. Χωρίς να μας μετακινήσει από εδώ, και ενώ μένουμε στην γη, μάς έκανε ουράνιους. Έβαλε μέσα μας ουράνια ζωή, χαμηλώνοντας και κατεβάζοντας τον ουρανό σε εμάς».
Ας ευχηθούμε να μας σηκώσει και εμάς όλους στα χέρια Του ο Θεός και να μείνουμε αιώνια μαζί Του, και να μην ξεχνάμε ποτέ τη φράση του Ιησού Χριστού «Ο δε υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται» (Μτθ. κδ΄, 13).
